Trong vài năm qua, ngành công nghiệp game đã chứng kiến bước chuyển mình mạnh mẽ của mảng multiplayer, khi hình thức “game as a service” (game dịch vụ) và thể loại Battle Royale bùng phát chiếm lĩnh thị trường. Nhiều tựa game quay lưng với phần chơi đơn, chẳng hạn Call of Duty: Black Ops 4 không có campaign, hay DLC chơi đơn của GTA V bị chuyển thể thành nội dung cho GTA Online. Xu thế này có vẻ như ủng hộ tuyên bố của ông Blake Jorgensen - một sếp EA - vào năm 2017, rằng “game thủ chẳng còn thích game chơi đơn như trước nữa.”
Tuyên bố này được đưa ra khi EA hủy bỏ tựa game Star Wars có tên mã Ragtag của Visceral Games và đóng cửa studio này. Sau đó, hàng loạt trò chơi của EA bắt đầu chuyển hẳn sang multiplayer, chẳng hạn dự án Dylan của BioWare (Anthem), Star Wars: Battlefront 2, Command & Conquer Rivals, Unravel 2,… Bởi là một trong các nhà phát hành lớn nhất của ngành công nghiệp game, động thái và phát biểu của EA có sức nặng nhất định, khiến game thủ bi quan về tương lai của những thương hiệu chơi đơn mà EA đang sở hữu. Bên cạnh đó, thị trường cũng cho thấy rằng multiplayer chính là cách hốt bạc nhanh nhất khi PUBG, Fortnite, Apex Legends đến Mordhau lần lượt thành công và thu về lợi nhuận khủng cho nhà phát triển.
Nhưng liệu tuyên bố đó có đúng không? Game chơi đơn liệu có phải đã hết thời như EA tiên đoán? Để trả lời câu hỏi này, Mọt xin được mượn lời ông Tero Virtala, tổng giám đốc studio Remedy Entertaiment (nhà phát triển Max Payne 1 & 2, Alan Wake, Quantum Break,..) nói hồi đầu tháng 5 rằng “game chơi đơn đang mạnh mẽ hơn bao giờ hết.” Để dẫn chứng cho lời nói của mình, ông chỉ ra rằng trong 20 năm tồn tại, Remedy chỉ mới tung ra bốn game lớn và hai game nhỏ, tất cả đều là game chơi đơn nhưng họ vẫn sống khỏe mà chẳng cần đến những “liệu pháp” kiếm tiền của game multiplayer. Tựa game sắp tới của họ là Control cũng sẽ là một tựa game chơi đơn, hướng đến những game thủ yêu thích trải nghiệm singleplayer và những câu chuyện hấp dẫn.
Một studio là chưa đủ để cho thấy toàn cảnh ngành công nghiệp game, nên hãy để Mọt tiếp tục đưa ra những dẫn chứng mới. Kể từ đầu năm 2019 đến nay, chúng ta đã có những tựa game thành công rực rỡ như Devil May Cry 5, Resident Evil 2 Remake, Sekiro: Shadows Die Twice, Yakuza 0, Mortal Kombat 11,… và được thấy sự chờ mong mà game thủ dành cho Total War: Three Kingdoms. Dù bạn thích nhập vai hay chiến thuật, kinh dị hay hành động, 2019 tỏ ra là một năm tuyệt vời cho game thủ thích chơi đơn. Nhiều tựa game nóng của 2018 cũng được “hâm lại” trong năm 2019 như Assassin’s Creed Odyssey hay Hitman 2 bằng các DLC hay những nội dung mới mẻ.
Và một điều thú vị là dù một sếp lớn của EA tuyên bố “game chơi đơn đã chết,” họ cũng bắt đầu tiếp thị Star Wars Jedi: Fallen Order, một game chơi đơn mới do Respawn phát triển. Nó còn được giới thiệu là sẽ không có những biện pháp bào tiền kiểu microtransaction, loot box hay multiplayer, mà sẽ là một trải nghiệm chơi đơn thuần túy “như ngày xưa.” Điều này khiến những game thủ thích chơi đơn nửa mừng nửa lo, bởi họ vừa nhớ lại khoảng thời gian tốt đẹp của Star Wars: Knight of the Old Republic ngày nào, vừa e ngại game sẽ thất bại khiến Respawn phải chuyển hộ khẩu vào… nghĩa địa như Visceral và nhiều đồng nghiệp khác.
Trong phần còn lại của năm 2019 và xa hơn nữa thì sao? Mọt tui chỉ có thể nói rằng tương lai của game chơi đơn thực sự hết sức rạng ngời. Trong thời gian ngắn sắp tới, Mọt tui sẽ được chạm vào những Octopath Traveller, Bloodstained: Ritual of the Night, Judgment, còn tương lai xa hơn có những Borderlands 3, The Outer Worlds, Ghost Recon: Breakpoint đang chờ đợi. Nhiều cái tên chưa có ngày phát hành chính thức như Witchfire, The Elder Scrolls 6, Cyberpunk 2077, Starfield cũng đang rất được trông chờ. Ở phương tây, dòng RPG đình đám một thời nay sẽ trở lại trong tay Playground Games, còn ở phương đông From Software và George R.R Martin đang “âm mưu” tung ra một tựa game open world mới. Vì vậy, có thể kết luận rằng thời điểm “game chơi đơn đã chết” còn xa.
Ngược lại, game chơi mạng kiểu EA thì chưa chết, nhưng có vẻ loot box – một trong những phương thức kiếm tiền chủ lực của game chơi mạng có nguy cơ sẽ phải chết. Nó vấp phải sự chống đối của game thủ kể từ khi EA (lại là EA) cố gắng bào tiền của game thủ bằng loot box trong Star Wars: Battlefront II hồi cuối năm 2017. Dĩ nhiên vẫn có rất nhiều game thủ không theh63 cưỡng lại sự cám dỗ của những lời hứa “chi ít được nhiều” và thực sự được lợi khi mua loot box, nhưng đại đa số game thủ đều thua cuộc với những chiếc hộp ảo này. Thứ họ nhận được khi mua loot box là vị đắng trong miệng và… lỗ thủng trong ví, tạo ra làn sóng phản đối mạnh mẽ trong suốt gần 2 năm qua.
Trong trường hợp này, sự đồng lòng của game thủ đã đem lại một số kết quả tích cực: sự tồn tại của loot box đã thu hút sự chú ý của luật pháp. Các nhà làm luật trên khắp thế giới đang tranh cãi về sự hợp pháp và tính cờ bạc của phương thức kiếm tiền này, và dù Anh không tin rằng đây là cờ bạc, Bỉ đã cấm tiệt loot box còn Mỹ vừa đưa ra dự thảo luật cấm loot box (tức chưa phải luật). Mối đe dọa từ việc mất đi biện pháp kiếm tiền hiệu quả đã khiến các công ty phát hành game lớn phải thành lập “Hội đồng quốc gia về chính sách game” (NCGP) để đối phó với những biện pháp quản lý có thể sẽ xảy ra trong tương lai.
Vì tất cả những gì đã quan sát được bên trên, Mọt tui xin kết luận chắc như đinh đóng cột rằng game chơi đơn chưa chết, mà thậm chí còn đang sống rất khỏe. Tất cả những gì đang diễn ra với game chơi đơn chỉ là sự thay đổi về phương thức kiếm tiền. Các nhà phát triển lớn chuyển từ thuần túy bán game lấy tiền sang bán dịch vụ giá trị gia tăng (microtransaction, loot box) thông qua việc thiết kế game "dài hơi," còn các công ty indie tìm kiếm sự ủng hộ từ cộng đồng để sống được với nghề và nuôi dưỡng giấc mơ.