Loot box: Không chỉ là cờ bạc, mà còn là nghệ thuật và khoa học - (P1)

Phụ Lục

• Tại sao loot box hấp dẫn?
• Có tự bao giờ?
• Tâm lý học

Tại sao loot box hấp dẫn?

Ngày nay, loot box – hay còn gọi là gacha – có mặt ở khắp mọi nơi. Chúng xuất hiện trong game bắn súng, thẻ bài, nhập vai, hành động và MOBA. Chúng là rương, thùng, hộp, gói, bịch, tinh thể hay đủ thứ trời ơi khác. Chúng chứa các dòng lời thoại, skin vũ khí, nón hoặc nguyên liệu để bạn mua thêm những loot box khác. Chúng có trong cả game miễn phí lẫn thu phí, chơi đơn lẫn chơi mạng. Chúng có thể là free, mà cũng có thể đòi tiền. Có thể bạn cực ghét chúng, nhưng Mọt tôi chắc rằng bạn đã mở kha khá những loot box như vậy.

Sức hấp dẫn của chúng rất dễ hiểu. Việc mở một loot box đem lại sự hào hứng cho người chơi, một khoảnh khắc hào hứng được tiếp nối bằng sự giải thoát. Thông thường, bạn sẽ cảm thấy sự thất vọng, nhưng đôi khi là sự thỏa mãn khi nhận được đúng thứ mình muốn. Rồi đại đa số chúng ta sẽ cảm thấy mong muốn tiếp tục mở một loot box nữa, đẩy bạn trở lại với trò chơi để tiếp tục cày cuốc, hoặc rút tiền mua những loot box tiếp theo.

“Khoảnh khắc hào hứng đó là lúc mọi thứ đều có thể xảy ra,” Ben Thompson, giám đốc nghệ thuật của Hearthstone cho biết.“Trong khoảnh khắc đó, tôi có thể mở được lá bài mình muốn sau 10 hay 20 hộp. Sự trông chờ này luôn luôn là điểm hút khách chính của game nói chung. Những tựa game thành công được xây dựng trên cảm giác trông chờ và sau đó giải phóng cảm giác đó, dù nó có làm cách đó bằng lối chơi hay không.”

Có tự bao giờ?

Bạn có thể nghĩ rằng loot box chỉ mới xuất hiện gần đây, nhưng thực ra chúng đã tồn tại từ rất lâu. Một nhà kinh tế học nói rằng có thể nó xuất hiện lần đầu trong tựa game MMO Trung Quốc có tên ZT Online, khoảng 2006 – 2007. Một tờ báo Trung Quốc mô tả tính năng loot box của game này là “khi chìa khóa được cho vào rương, màn hình sẽ hiển thị một cái rương lấp lánh mở ra. Các dạng nguyên liệu và trang bị xoay vòng trong rương như các biểu tượng xoay trong một chiếc máy đánh bạc slot machine.” Loot box chứ còn gì nữa?

Nhưng đó là trong thế giới ảo, còn trong thế giới thực, loot box đã tồn tại từ xưa hơn nữa. Trong trò chơi thẻ bài Magic: The Gathering, người chơi mua các hộp bài và mở ra để tìm thấy những quân bài ngẫu nhiên mà nhà sản xuất đã đóng gói sẵn. Game thủ Việt thì được “huấn luyện” cho quen với loot box với những Quả Cầu May Mắn trong Đột Kích. Trong tất cả các trường hợp trên, bạn luôn có được cảm giác hồi hộp chờ đợi rồi nhẹ nhõm khi kết quả được tung ra.

Tâm lý học

Tại sao loot box lại gây nghiện đến thế? Các nhà tâm lý học gọi nguyên tắc của nó là “variable rate reinforcement” (VRR). Mô tả một cách đơn giản thì khi game thủ nhận được một phần thưởng A mà họ không thể đoán được, bộ não tạo ra một lượng lớn dopamine – thứ hóa chất khiến bạn cảm thấy hưng phấn. Lượng dopamine này cao hơn nhiều so với khi game thủ nhận được cũng chính phần thưởng A đó, nhưng đã được báo trước.

Một thử nghiệm khác được gọi là “những cái hộp của Skinner” thực hiện trên động vật hồi những năm 1930 cho thấy sự đáng sợ của loot box: nhà tâm lý học Skinner huấn luyện một con vật làm nhiều động tác khác nhau mỗi khi ông ra hiệu bằng đèn hoặc âm thanh. Khi con vật làm đúng động tác tương ứng với tín hiệu đèn, ông sẽ thưởng nó bằng thức ăn hoặc nước uống. Sau một thời gian, ông không thưởng cho chúng nữa nhưng mỗi lần ông ra hiệu, con vật vẫn làm đúng động tác đó hàng trăm lần với hi vọng tiếp tục được thưởng.

Sự khôn ngoan – hay ma mãnh – của loot box là nó luôn giữ game thủ bên bờ vực giữa thèm khát mua thêm và cảm giác được tưởng thưởng khi mở hộp. Loot box có tên Battlepack của Battlefield 1 là một ví dụ. Game thủ có thể nhận những gói Battlepack miễn phí khi chơi, mỗi hộp đảm bảo đem lại một skin vũ khí hay một vài mảnh vũ khí đặc biệt. Nếu không thích những gì mình nhận được, bạn có thể biến chúng thành Scrap để mua các loot box mới. Khi mở các Battlepack này, dù nhận được vật phẩm mình muốn hay không, trò chơi vẫn luôn khiến bạn nghĩ tới việc mua thêm một vài gói nữa. Thật tình cờ, game có những gói Superior Battlepack và Enhanced Battlepack bán bằng tiền mặt đang chờ đợi bạn rút mở ví ra.

Bạn có thấy quen không? Nếu có, đó là bởi vì combo rương kho báu + chìa khóa của Liên Minh Huyền Thoại cũng hoạt động theo quy tắc tương tự. Riot đã khôn ngoan tặng bạn một vài rương miễn phí để khiến bạn “quen hơi,” đặt những chiếc rương thu phí ngay trước mũi bạn, với lời hứa về những phần thưởng quý giá hơn hẳn giá trị của những chiếc rương đó. Và thế là họ chỉ việc ngồi đếm tiền.

Cả Battlefield 1 lẫn LMHT đều không phải là những trò chơi dựa trên may rủi, nhưng loot box đã đóng một vai trò rất quan trọng trong game. Trên thị trường còn có những tựa game 100% dựa trên loot box, và điểm chung của chúng là đều miễn phí, nhưng thu về những khoản lợi nhuận khổng lồ. Hearthstone bán các gói bài để đem lại cho Blizzard khoảng 1,4 tỉ USD trong năm 2017, tức khoảng 3,8 triệu USD/ngày. Fate/Grand Order bán cơ hội trúng các nhân vật 5* để thu về khoảng 2,8 triệu USD/ngày. Fortnite Battle Royale không mua loot box vẫn chơi được nên kiếm tiền kém hơn một chút, “chỉ” gom khoảng 1 triệu USD mỗi ngày trên mobile, chưa tính bản PC và console.

Loot box đã biến miễn phí thành siêu lợi nhuận như thế đấy!

Mỗi nhà phát triển lại có cách riêng để làm game thủ không thể cưỡng lại sức hút của loot box. Hãy chờ đón phần 2 của bài viết này, nơi Mọt game sẽ cùng bạn tìm hiểu xem “sư phụ” của việc thiết kế loot box đã làm gì để thu về siêu lợi nhuận nhé.

(Còn tiếp)