Trong vài năm trở lại đây, Mọt tui nhận thấy khi viết bài đánh giá game, mình thường xuyên dùng một câu nói mới: “hi vọng rằng sau XX tháng / XX bản patch / XX năm, trò chơi sẽ hấp dẫn hơn so với thời điểm hiện tại” hay đại khái thế. Tác giả dùng nó trong Rainbow Six Siege, No Man’s Sky, For Honor, trong Fallout 76, trong bài viết về phần chơi đơn của Battlefield 5, và một vài bài viết khác nữa. Một số câu như vậy đã bị xóa đi khi tác giả tự biên tập lại bài của mình, nhưng khi nhìn lại, những câu nói đó chỉ ra một điều đáng lo ngại trong ngành công nghiệp game: các nhà phát triển ngày càng cảm thấy chuyện tung ra những tựa game không hoàn thiện là bình thường, còn game thủ cũng dần trở nên “chai lì” với những tựa game "nấu chưa chín".
Thật vậy, khi nói về những tựa game không hoàn thiện nhưng đã được ra mắt ở mức chất lượng tầm phào, tác giả thường nhớ lại No Man's Sky hay Rainbow Six Siege – những tựa game khá tệ hại vào ngày ra mắt nhưng đã khá hơn hẳn sau khoảng 2 năm không ngừng được cập nhật và chỉnh sửa. Vì vậy, Mọt tui nhủ lòng “ừ, có lẽ mình nên cho trò chơi này một cơ hội, và nói với game thủ rằng có thể nó sẽ tốt hơn sau một thời gian.” Khi đánh giá Fallout 76, câu nói đó lại được sử dụng: “Có thể sau khoảng vài chục GB patch nữa, trò chơi sẽ trở nên khá khẩm hơn và xứng đáng với mức giá 60 USD.” Nhưng khi nhìn lại những gì đang xảy ra trong ngành công nghiệp game, những tựa game “tan nát” ngày phát hành và tốt lên theo thời gian như Rainbow Six Siege chỉ nên là một ngoại lệ đáng khen, chứ không nên là một xu thế được chấp nhận rộng rãi.
Quả thật ngày nay, cách làm game đã thay đổi rất nhiều. Hơn chục năm trước đây, các nhà phát triển phải tốn rất nhiều tiền vào việc in ấn đĩa game, vận tải đến đại lý và bán cho game thủ. Điều này khiến những chuỗi cửa hàng game như GameStop ở “tây” hay các tiệm in đĩa lậu ở “ta” sống khỏe. Vì vậy, việc khắc phục lỗi hay cập nhật một tựa game là hết sức khó khăn, buộc các nhà phát triển phải chú trọng vào việc kiểm soát chất lượng của trò chơi bằng những đợt chơi thử, Q&A kỹ lưỡng và chặt chẽ. Từ đó, các trò chơi ngày xưa được ra mắt trong trạng thái hoàn chỉnh hơn (dù không thiếu những thảm họa kiểu Extreme Watersports hay Fantastic Four), và về cơ bản, game thủ không phải bận tâm đến chuyện game có khá hơn sau ngày phát hành hay không.
Bây giờ, nhờ sự tiện lợi khi phân phối game qua internet, các nhà phát hành đã tiết kiệm được hàng đống tiền. Tại sao phải bỏ tiền thuê tester khi họ có thể tung game lên Early Access cho game thủ trả tiền để test game? Cần gì phải in đĩa khi chỉ cần chi một khoản tiền cho các nền tảng phát hành game online như Steam, Discord, GOG,… hoặc tự làm nền tảng riêng để bán game đến tay người mua trong nháy mắt? Nhà phát triển tiết kiệm được cả núi tiền, trong khi giá game trung bình vẫn tăng đều từ khoảng 40 USD ngày trước lên 60 USD hoặc cao hơn ngày nay.
Có lẽ cũng chính vì sự tiện lợi này mà các nhà phát triển chẳng còn quan tâm mấy đến chuyện làm ra một tựa game hoàn chỉnh cho game thủ của mình. Mọt nghĩ rằng chính tư tưởng “cho game ra trước, sửa lỗi sau” này đã khiến Bethesda hứng chịu gạch đá vì Fallout 76 (dù studio này thật ra đã có “truyền thống” làm game bug từ thế kỷ trước).
Có lẽ cũng nó đã khiến EA buộc BioWare phải gấp rút tung Mass Effect: Andromeda ra thị trường dù chưa hoàn thành, hay Battlefield V được DICE ra mắt dù chế độ chơi Battle Royale có tên Firestorm còn chưa thấy tăm hơi, còn chế độ chơi đơn thì được vỏn vẹn 3 màn chơi, đi kèm lời hứa “màn thứ 4 sẽ sớm ra mắt.” Một phần lý do khiến các tựa game này được gấp rút tung ra là để kịp mùa mua sắm cuối năm (lễ Tạ Ơn, Noel, năm mới) ở các nước phương Tây, nhưng Mọt cho rằng việc gấp rút ra mắt một trò chơi chưa hoàn chỉnh chẳng giúp các nhà phát hành được lợi gì cả về tiền bạc lẫn danh tiếng.
Thật vậy, các nhà phát hành chẳng được lợi gì. Lấy ví dụ Bethesda: sau khi phát hành một tựa game “nát” như Fallout 76, vô số chủ đề mọc lên trên Reddit, từng bài viết đánh giá game có điểm thấp được game thủ chuyền tay nhau và vui sướng hả hê. Danh tiếng của nhà phát triển đã bị tổn hại trong trường hợp này, còn những “phốt” cũ từ tận Fallout 3, Fallout 4 cũng bị game thủ “quật mộ, hành xác.” Cả hai tựa game chưa ra mắt Starfield và The Elder Scrolls 6 cũng bị ảnh hưởng: rất nhiều game thủ rỉ tai nhau rằng hai tựa game mới đó vẫn dùng engine Creation đã 20 năm tuổi, và họ nghi ngờ chất lượng của trò chơi.
Game thủ có thể dễ dàng tha thứ nếu hai trò chơi sắp tới của Bethesda thực sự chất lượng, nhưng họ chắc chắn không dễ quên. Và với kinh nghiệm của mình, bạn nghĩ rằng khả năng cả Starfield lẫn The Elder Scrolls 6 chạy “mượt như nhung” là bao nhiêu?
Và một điều đáng lo ngại hơn nữa là game thủ chúng ta đang dần chấp nhận xu hướng game không hoàn thiện này. Mọt không nói rằng việc game thủ thay đổi cái nhìn của mình về một trò chơi sau khi nó được cải thiện mạnh mẽ là xấu. Điều đó cho thấy nhà phát triển thực sự quan tâm đến đứa con tinh thần của mình và muốn nó thực sự hấp dẫn, chứ không phải một trò bào tiền kiểu dân ta “chém” khách du lịch.
Tuy nhiên, trong khoảng thời gian chờ đợi trò chơi được sửa lỗi, được bổ sung tính năng, được hoàn thiện về lối chơi… chính game thủ chúng ta là những người phải vò đầu bứt tai, quăng chuột đập phím vì những lỗi “trời ơi đất hỡi” của trò chơi. Chính chúng ta sẽ phải bực dọc đòi refund, nện bàn phím trên diễn đàn của trò chơi, thề thốt “từ nay bố không mua game nữa.” Sự vị tha nên có điểm dừng, để các nhà phát triển biết mình không thể lúc nào cũng trông chờ vào sự tha thứ của game thủ.
Bởi hiện tượng “ra game trước, hoàn thiện sau” này, tác giả biết nếu bản thân chỉ là một game thủ bình thường, mình sẽ không bao giờ preorder hay mua một trò chơi vào ngày nó ra mắt. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm tiền bạc (nhờ sale), mà còn giúp “nhẹ đầu” bởi không phải chờ đợi những bản patch sửa những lỗi nghiêm trọng hay chờ nhà phát triển ổn định server,… Hãy nghĩ mà xem: những người mua game đầu tiên là những người trả tiền nhiều nhất, nhưng nhận bản game không hoàn thiện nhất, nhiều bug nhất, tệ nhất. Rất nhiều người muốn mua game sớm để được chơi cùng lúc với bạn bè hay những người cùng sở thích từ khắp nơi trên thế giới – tốt thôi, đó là lựa chọn của bạn. Nhưng với Mọt, chờ một thời gian dài (và sau đó chờ thêm một chút nữa) trước khi mua một tựa game mình thích hẳn sẽ là quyết định sáng suốt nhất của một gamer.