Chân giá trị thay đổi khiến làng game đi xuống như ngày nay?

Có lẽ đây sẽ là bài viết “khó tiêu” với một số bạn đọc về độ sò điệp so deep của nó, nhưng đó lại là điều mà Mọt tui đã chứng kiến suốt cuộc hành trình chơi game của mình. Làng game sau 2 thập kỷ đã thay đổi tận gốc rễ và chủ nghĩa kim tiền lẫn cuộc chơi về kinh tế đã làm nó trở nên tồi tệ hơn nhiều so với những ngày xưa cũ.

Trong lúc lang thang trên mạng, tôi đã đọc được một câu chân lý của tác giả vô danh như sau: “bất kỳ cái gì sinh ra để phục vụ cộng đồng khi phát triển đến một quy mô nhất định nó sẽ không còn phục vụ công đồng nữa mà quay sang dùng cộng đồng để làm lợi cho chính nó”. Điều này nếu mang ra soi sẽ đúng với tất cả các tổ chức mang danh “vì cộng đồng” và làng game cũng không ngoài quy luật đó.

Video game, lúc đầu khởi phát với một chân giá trị ngây thơ và trong sáng: tạo ra một trò chơi để chơi thông qua thiết bị kỹ thuật số để mọi người có cái mới mẻ để giải trí. Dần dà nó được yêu thích cộng với cách mạng công nghệ khiến video game trở thành một món kinh doanh tiềm năng. Tuy nhiên ở giai đoạn những năm đầu cho đến thập kỷ 1990 – 2000 việc kinh doanh không quá nặng nề và các công ty game thoải mái hơn trong việc săn tìm ý tưởng mới.

PC/CONSOLE

Các công ty khởi phát thời điểm đầu thường là công ty tự thân dạng vừa và nhỏ nên “lời ăn lỗ chịu”, nhìn chung tâm lý là bán được game cho nhà làm game có cuộc sống sung túc hơn để họ làm game tiếp. Chân giá trị lúc này tuy vẫn là kinh doanh nhưng mục tiêu cao hơn vẫn là cho cộng đồng những món giải trí chất lượng nhất. The Witcher là một câu chuyện cổ tích trong số đó.

Thế rồi bước sang thế kỷ 21, hàng loạt khó khăn ra đời và nhiều biến cố đã khiến chân giá trị này xoay chuyển. Tổng giá trị của làng game toàn cầu không ngừng tăng mạnh theo từng năm nhưng buồn thay kéo theo đó là sự lên ngôi của đồng tiền và sự hút máu của các nhà làm game. Làng game đã đạt đến một mức độ mà nó xoay ra dùng cộng đồng game thủ làm nguồn thức ăn nuôi sống chính nó thay vì phục vụ game thủ là chính.

Hàng loạt áp lực về tài chính khiến các hãng game buộc phải quay lưng lại với game thủ của mình, hàng loạt nhân tài đủ sức tạo ra những tựa game thực sự hay đã ngậm ngùi ra đi hoặc bị đuổi. Việc "trảm" Kojima là một ví dụ khá trễ của hiện tượng này, khi mà Konami chọn hướng đi mới có lãi to hơn là làm những game chất lượng nhưng dễ lỗ như Metal Gear.

Để đạt được đến tình trạng này chúng ta có nhiều yếu tố nhưng tựu chung chúng đều đánh vào phần kinh tế, tức là vấn đề tiền bạc. Các studio ngày một đối mặt với cuộc chạy đua vũ trang về công nghệ làm game, chi phí cho công nghệ mới thì không hề rẻ. Nó khiến kinh phí làm một game chất lượng bị đội lên hàng chục đến hàng trăm lần so với những năm trước. Nào là phí chia cho engine (Unity, Unreal, CryEngine), phí Mo-cap giúp chuyển động nhân vật như thật, phí bản quyền hình ảnh nếu làm nhân vật theo diễn viên nào đó, phí lồng tiếng…

Những gánh nặng kinh phí này đủ sức đè sập 1 công ty nếu họ thất bại dù chỉ 1 sản phẩm, mà trong hành trình tìm cái mới thất bại luôn nhiều hơn thành công. Chẳng có thí nghiệm nào mà làm 1 lần là được ngay, tìm tòi cái mới cho game cũng vậy. Thậm chí ngay cả Kingdom of Amalur khá thành công nhưng kinh phí nặng vẫn kéo sập cả nhà phát triển 38 Studios vì lý do… tiền bán game không đủ nhiều để trả hết nợ vay lúc làm game.

Kingdom of Amalur: Recking từng được so sánh với Dragon Age

Gánh nặng kinh phí này khiến các hãng game muốn tồn tại phải chọn 1 trong 2 giải pháp: Vay tiền ngân hàng và kêu gọi đầu tư vốn bằng cách bán mình cho cổ đông. Cả 2 đều dẫn đến cùng 1 kết cục: ra game rồi cầu trời game thành công để đủ tiền trả nợ. Gánh nặng kim tiền nó khiến nhà phát triển phải chấp nhận mang game thủ ra… vắt lấy tiền để tồn tại, để tiếp tục làm game. Ngưỡng 60 USD cho 1 game khó có thể tăng thêm do tâm lý tiêu dùng nên họ chế ra đủ trò để hút thêm, để đủ tiền trả nợ. Từ đó DLC lẻ, Free to play, Lootbox… ra đời.

Bạn có bao giờ nghĩ lẽ ra bạn chỉ cần trả 60 USD để có trọn 1 game, còn giờ đây bạn phải trả đến 80 – 100 USD mà chưa chắc đã được tận hưởng toàn vẹn 1 sản phẩm?

Diablo III là một ví dụ rất rõ ràng của việc bạn có thể vĩnh viễn mất đi cái sự trọn vẹn của một game. Này nhé, lúc mới ra Blizzard mở nhà đấu giá cho game thủ mua bán item xịn, để cân bằng thị trường, tỷ lệ rớt đồ xịn bị giảm thấp xuống để chống farm đồ (Blizzard không bao giờ thừa nhận điều này), để các món xịn giá cao không rơi quá nhiều làm mất giá trị mua bán của chúng. Game thủ giờ đây là những con nô lệ cày item hoặc những con nô lệ loại thứ 2 không cày mà móc tiền mua item cày, Blizzard ở giữa thu tiền xâu 5% - 10%. Tức là item đó được mua bán 10 – 20 cái là Blizzzard lãi 1 cái mà không cần sản xuất thêm nội dung. Tiền đó chắc chắn không phải từ không khí sinh ra hay mọc trên cây, nó đến từ túi của game thủ. Đúng vậy, bạn đã móc túi trả hơn 60 USD để hưởng một cái game không hề trọn vẹn!