Phụ Lục
Trong những năm đầu đời, những người làm game RPG chỉ có thể tập trung vào việc tạo ra một lối chơi hấp dẫn cho trò chơi của mình. Họ bị giới hạn về tầm nhìn lẫn công nghệ, nhưng có những người cảm thấy điều đó cần phải được thay đổi và cố gắng biến ý tưởng của mình thành hiện thực.
Dù những tựa game RPG đầu tiên đều dựa trên boardgame Dungeon & Dragons (D&D), bản thân boardgame này lại không có điều kiện để “nổi.” Nó tập trung vào việc phát triển lối chơi bằng những quyển sách luật chơi dày cộp thay vì phát triển cốt truyện của game, một điều đã được các tựa RPG ngày nay chứng minh là rất quan trọng. Có một số tựa game RPG “chính hãng” khai thác nội dung D&D như Pool of Radiance (1988) hay Death Knights of Krynn (1991), nhưng chúng cũng chỉ tập trung vào cơ chế chiến đấu và phát triển nhân vật, với thế giới 2D nhìn từ trên cao, chiến đấu qua menu. Dù vậy, trong thời điểm mà RPG chỉ mới chập chững khởi bước, những tựa game này (được gọi chung là Gold Box do được đóng gói trong hộp màu vàng) vẫn là tiêu chuẩn của RPG D&D, vượt trên tất cả những tựa game cùng đề tài khác trong nhiều năm sau đó.
Ngoài lối chơi truyền thống, dĩ nhiên còn có những tựa RPG khai thác những lối chơi mới lạ hơn, chẳng hạn Westwood có DragonStrike được làm dựa trên boardgame cùng tên. Trò chơi này có thể được xem là Skyrim của thời đồ đá bởi nó cho phép game thủ săn rồng, cưỡi quái thú và giao chiến trong thời gian thực. Nó còn được gọi là “game mô phỏng đánh rồng,” nhưng trò chơi này không đủ thành công để có thể tiếp tục được tồn tại, đặc biệt là khi Red Alert đưa Westwood lên đỉnh cao danh vọng.
Một điểm chung của những tựa RPG vào thời kỳ này là đều xây dựng dựa trên những nội dung fantasy có sẵn và thường chỉ tập trung vào một góc nhỏ trong thế giới của boardgame. Chúng không thể chuyển thể trọn vẹn boardgame thành một RPG hoành tráng bởi hạn chế về dung lượng đĩa mềm và công nghệ. Vì vậy, cả “Gold Box” lẫn DragonStrike hay nhiều tựa game khác dựa trên boardgame của thời kỳ này hoàn toàn biến mất trên bản đồ RPG hiện đại.
Được phát triển bởi Richard Garriott, Ultima là một trong những thương hiệu lâu đời nhất của làng game. Phiên bản đầu tiên của Ultima ra mắt vào năm 1981 đem lại cho game thủ một thế giới 2D nhìn từ trên cao, kiểu chơi chui hầm ngục ở góc nhìn người thứ nhất và cả một màn chơi… bắn phi thuyền TIE Fighter – có lẽ bởi ông Richard thấy còn chỗ trong đĩa mềm. Nếu thắng màn chơi này, bạn sẽ mở khóa một cỗ máy thời gian để trở về quá khứ “làm thịt” trùm cuối của game khi hắn ta còn chưa kịp làm trùm.
Dù các bản Ultima luôn có những ý tưởng quái dị, Ultima chỉ thực sự nổi khi Ultima 4 ra mắt vào năm 1985. Cũng như 2018, thời điểm đó các vệ đạo sĩ Social Justice Warrior mắng chửi game không tiếc lời bởi nhiều lý do khác nhau, mà một trong số đó là sự tồn tại của phép thuật và ác quỷ trong game. Ông Richard đã quá ngán bọn này và quyết định biến Ultima 4 thành tựa game hướng thiện. Thế giới Britania của game vẫn có quái vật và chiến đấu, nhưng mục tiêu của bạn là tập hợp đủ 8 điều tốt: thành thật, tin cậy, trắc ẩn, chính nghĩa, hiến dâng, khiêm tốn, dũng cảm và đức tin để trở thành Hóa Thân Của Đạo Đức (Avatar of Virtue). Nó ảnh hưởng trực tiếp đến lối chơi của game, bởi những hành vi tà ác như giết những con vật hiền lành để lấy kinh nghiệm, hoặc dùng của ăn cắp sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu này.
Ultima 4 rất thành công khi bán được hơn 400.000 bản sau 4 năm ra mắt, "đá đít" Wizardry khỏi vị trí top 1 bảng xếp hạng RPG do độc giả của Computer Gaming World bình chọn sau khi Wizardry đã chiếm giữ vị trí này suốt 5 năm liền. Kể từ Ultima 4, Richard không ngừng phá vỡ giới hạn của RPG. Mỗi tựa game mới đem lại một ý tưởng mới, được xây dựng trên một engine mới và luôn muốn kể một câu chuyện đáng nhớ.
Ultima 5 lật ngược những gì đã xảy ra trong Ultima 4 khi đưa người chơi vào vai một tên bạo chúa thống trị Britania bằng cách sử dụng Đạo Đức làm vũ khí. Kiểu như nếu bạn không đủ đồng cảm để chia một nửa gia tài cho từ thiện, bạn sẽ mất hết. Sang Ultima 6, game thủ sẽ bảo vệ các ngôi Đền Đạo Đức của Britania khỏi một bầy quỷ dữ muốn phá hủy chúng. Hóa ra lũ quỷ đó là những sinh vật lương thiện, với chuẩn mực đạo đức và vinh dự riêng của mình, nhưng thù hận Britania và nhân vật chính của phần 4 vì đã phá hủy thế giới mà chúng sinh sống. Ultima 7 và 8 tiếp tục khai thác những đề tài hấp dẫn tương tự, chẳng hạn “mục đích biện minh cho phương tiện” khi nhân vật chính phải hi sinh cả một thế giới để trở về Britania và tiêu diệt một mối đe dọa khác còn lớn hơn.
Những câu chuyện mà Ultima kể khiến series này nổi bật trong rừng RPG chỉ tập trung vào lối chơi xung quanh, khiến các nhà phát triển khác phải ngước nhìn. Cả đồ họa lẫn lối chơi của Ultima đều vượt trội so với các đối thủ, dù một vài trong số đó tỏ ra “sát phần cứng” như Ultima 7. Trò chơi này thậm chí còn có các đoạn hội thoại nhiều lựa chọn, hệ thống chế tạo chi tiết kiểu cắt lông cừu, bện thành len và đan áo, hay nhào bột với nước để làm bánh mì… Thật đáng tiếc khi Ultima 9 là một thất bại thảm hại vào năm 1999, nhưng Ultima Online vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay, cộng thêm người kế nhiệm Shroud of the Avatar do Richard tạo nên vừa ra mắt vào năm 2017.
Shroud of the Avatar đưa game thủ trở lại Britania.
Dĩ nhiên trong thập kỷ đầu tiên của lịch sử của RPG không chỉ có những Dungeon & Dragons, Tolkien, Eye of the Beholder, Wasteland, Wizardry, DragonStrike hay Ultima. Còn có những tựa game độc đáo khác có chút yếu tố RPG như Drakkhen - trò chơi có đồ họa 3D hoàn chỉnh đầu tiên, hay Quest for Glory cũng tập trung vào cốt truyện và lối chơi chiến đấu theo thời gian thực. Ultima cũng có hai tựa game spin-off khác là The Savage Empire và Worlds of Adventure 2: Martian Dreams, nhưng chúng không thực sự thành công và cũng chẳng có gì đáng nhắc đến.
Dù có rất nhiều tựa game thành công, những tựa RPG của thời kỳ này đều có một điểm chung là chưa thân thiện với người chơi, thường rất khó hiểu và đòi hỏi một trí tưởng tượng phong phú, đôi khi cần thêm cả… giấy bút để tính toán. Chúng chưa lan đủ rộng để thống trị làng game, nhưng đã thể hiện mình sẽ tồn tại lâu dài trong nhiều thập kỷ tới.
(Còn tiếp)
Tags:
