GameFi vs Game thủ - những người ghét "mùi tiền"

Phụ Lục

• Nguồn cơn của sự tức giận và game thủ "xéo lắm cũng quằn"
• Các nhà phát triển, nhà phát hành chưa có tiếng nói chung
• Tổng kết

Game thủ Christian Lantz đã nhiều năm đắm đuối S.T.A.L.K.E.R., tựa game sinh tồn, bắn súng góc nhìn thứ nhất với bối cảnh Ukraine hậu tận thế, cho phép game thủ nhập vai nhân vật một cách nhập tâm. Hiển nhiên Lantz tính ngay tới chuyện mua phần tiếp theo của series game khi nhà phát triển GSC GameWorld công bố phiên bản mới.

Chàng game thủ 18 tuổi “quay xe” khi nhà phát triển gốc Ukraine tuyên bố ứng dụng công nghệ NFT, những tài sản số sinh ra từ nền kinh tế tiền mã hóa, vào tựa game mới. GSC GameWorld tuyên bố người chơi có thể mua và bán vật phẩm NFT, đơn cử như quần áo cho nhân vật, trên một chợ chung. GSC GameWorld nỗ lực sáp nhập thể giới ảo của mình với metaverse, một thực tại ảo được cho là nền tảng tương tác mới của thế giới 4.0.

Giống với phần đông game thủ, nhất là cộng đồng đam mê S.T.A.L.K.E.R., anh Lantz đã rất tức giận. Họ đồng thanh lên tiếng phản đối quyết định của nhà phát hành, cho rằng đây lại là một cách làm tiền của GSC GameWorld. Phản ứng của fan dữ dội tới mức GSC GameWorld nhanh chóng hủy bỏ quyết định ứng dụng NFT của mình.

Suốt năm qua, độ nóng của cơn sốt tiền mã hóa lên xuống liên hồi nhưng chưa hề thuyên giảm. Những đồng tiền kỹ thuật số như Bitcoin, Ethereum liên tục tăng giá trị, kéo theo sự bùng nổ của là các tài sản số phát hành dưới dạng NFT. Nhà sáng lập Twitter, Jack Dorsey đổi tên một công ty anh sở hữu thành Block để vinh danh công nghệ blockchain, nền móng lưu trữ dữ liệu xây nên hệ thống tiền số. Người nổi tiếng (và cả người vô danh) liên tục quảng bá sản phẩm NFT do mình tạo ra, bán chúng đi với những mác giá trên trời.

Người ta hy vọng blockchain sẽ cách mạng hóa các ngành công nghiệp, từ tài chính, mạng xã hội cho tới nghệ thuật.

Nhưng với một số người, cơn sốt tiền mã hóa đã tiến triển quá nhanh và đi quá xa. Những giọng nói hoài nghi cho rằng tiền mã hóa và những tài sản số liên quan như NFT chỉ đơn thuần là bán hàng đa cấp kỹ thuật số, khi giá tài sản bị thổi phồng quá mức so với giá trị nguyên bản. Nhiều người nghi ngờ tuổi thọ của cả công nghệ blockchain và tiền mã hóa, hai khái niệm vốn không quen thuộc với đa phần dân số. Những giọng nói bất bình trước xu hướng mới của công nghệ xuất phát từ cộng đồng game thủ. Bất đồng nảy sinh giữa người chơi và những nhà phát triển lớn như Ubisoft, Square Enix và Zynga.

Nguồn cơn của sự tức giận và game thủ "xéo lắm cũng quằn"

“Tôi ghét cách họ tiếp tục tìm ra phương thức bòn rút từng đồng của chúng tôi theo bất cứ cách nào có thể”, game thủ Matt Kree lên tiếng trên Twitter, chỉ trích định hướng phát triển NFT của nhà phát triển, phát hành game Square Enix. “Tôi chẳng thấy ở đâu nhắc tới lợi ích cho game thủ cả, hay cách nó cải thiện lối chơi là gì? Luôn là kiểu ‘Tôi có thể làm tiền bằng cách nào?’”.

Thái độ tiêu cực phát sinh từ ngày các nhà phát hành đưa vào game cơ chế microtransaction (viết tắt MTX, tạm dịch giao dịch vi mô). Theo năm tháng, nhà phát triển tìm thêm những cách kiếm lời từ game thủ, thông qua những cơ chế mua vật phẩm cường hóa nhân vật hoặc nâng cấp tài khoản chơi game. Ngay cả với những game được định giá ở mức 60 USD, người chơi vẫn sẽ phải nạp thêm tiền để mua vật phẩm ảo như trang phục hay vũ khí.

Năm 2006 trở thành cột mốc lịch sử, khi game thủ The Elder Scrolls IV: Oblivion phải trả thêm 2,5 USD để mua bộ giáp “hoàng kim” cho ngựa. Thời điểm này, khái niệm MTX vẫn còn mới mẻ với ngành công nghiệp game. Khi Microsoft lần đầu công bố cách kiếm tiền mới cho các nhà phát triển, họ khẳng định sẽ không công ty nào muốn từ chối một cơ hội nhiều lợi nhuận đến vậy.

Theo USGamer, Bethesda là công ty đầu tiên ứng dụng cơ chế MTX. Dù fan bất bình cho rằng nhà phát triển đã quá tham lam khi bán một vật phẩm đáng lẽ có thể có sẵn trong game chơi đơn (singleplayer), bộ “DLC ngựa” vẫn bán rất chạy. Các nhà phát hành, phát triển khác nhận thấy tiềm năng từ MTX, và hệ quả đã trở thành một phần lịch sử.

Làn sóng phản đối dữ dội lan mạnh, đánh rung các công ty của ngành công nghiệp đang ngày một lớn mạnh. Tháng 12/2021 vừa qua, Sega Sammy, tập đoàn phát triển series nhím Sonic lâu đời, tuyên bố trì hoãn kế hoạch ứng dụng NFT và tiền mã hóa sau khi nhận “phản ứng tiêu cực” từ người chơi.

“Có lẽ chúng tôi đã đánh giá thấp sức mạnh của phản hồi tiêu cực”, Nicolas Pouard, phó chủ tịch Ubisoft và người chỉ đạo dự án ứng dụng blockchain của công ty cho hay.

Các công ty game nói kế hoạch NFT của họ không có động cơ lợi nhuận. Thay vào đó, NFT mang tới cho fan vật phẩm hay để sưu tập, cũng như cách mới để kiếm lời từ việc bán tài sản số.

“Thực tế tất cả là vì cộng đồng ấy chứ”, Matt Wolf, giám đốc cấp cao tại công ty game mobile Zynga (nay thuộc quyền sở hữu của Take-Two) nhận định. Zynga là công ty đi đầu trong lĩnh vực ứng dụng game blockchain, và giám đốc Wolf khẳng định: “Chúng tôi tin vào việc trao người chơi cơ hội chơi để kiếm lời”.

Nỗ lực ứng dụng tiền mã hóa vào game ngày một lớn suốt những năm qua. Một số nhà phát triển đã bắt đầu tạo game trên blockchain, game thủ có thể dễ dàng thu thập tài sản số và chứng minh quyền sở hữu của mình. Những game như CryptoKittes, “bom tấn” năm 2017 cho phép game thủ thu thập mèo ảo và trao đổi; giá mèo có lúc đã chạm ngưỡng 100.000 USD. Trong bối cảnh đại dịch, những game blockchain như Axie Infinity, nơi người chơi có thể kiếm tiền thật từ kiếm và bán NFT ảo, nhanh chóng trở nên phổ biến.

Nhìn vào xu hướng đang khuấy đảo thị trường, các tập đoàn game lớn cũng lập tức hành động. Có điều, kế hoạch tiếp cận tiền mã hóa của họ còn mơ hồ.

Các nhà phát triển, nhà phát hành chưa có tiếng nói chung

Những công ty game khác cũng đang nỗ lực khai thác tiềm năng của NFT, tiếp tục khẳng định cách game thủ làm tiền từ tiền mã hóa. Ngay đầu năm nay, chủ tịch Square Enix là Yosuke Matsuda đã tái khẳng định định hướng công ty, nhấn mạnh việc game blockchain sẽ cho phép game thủ kiếm lời. Đây sẽ là “bối cảnh chiến lược lớn” của công ty trong năm tới.

Nhưng những tuyên bố ứng dụng NFT vào game lại như dầu đổ vào lửa, khiến game thủ phản ứng dữ dội. Sau khi nhận chỉ trích từ phía cộng đồng, giám đốc cấp cao của Sega nhận định: “Nếu đây bị coi như một cách làm tiền đơn giản, tôi muốn đưa ra quyết định ngừng phát triển”. Tuy nhiên, Sega vẫn sẽ giữ vững lập trường trong tương lai gần.

Một số công ty khác tỏ ra thận trọng với tiền mã hóa. Phil Spencer, chủ tịch mảng Xbox của Microsoft - tập đoàn vừa mua lại Activision Blizzard với mức giá kỷ lục, trả lời phỏng vấn Axios hồi tháng 11 năm ngoái và nêu ra một số điểm đáng chú ý. Ông nhận định đã xuất hiện những game play-to-earn sở hữu cơ chế “lạm dụng”, và sẽ tránh đưa những game dạng này lên cửa hàng Xbox. Microsoft từ chối đưa ra nhận định xa hơn về các kế hoạch tương lai của công ty.

Valve, lão làng ngành game và nhà sở hữu nền tảng bán game thành công Steam, mới cấm toàn bộ các game blockchain ứng dụng tiền mã hóa hoặc cho phép trao đổi NFT. Valve từ chối trả lời phỏng vấn của phóng viên New York Times về vấn đề liên quan. Phải nói thêm, Valve đã vận hành một nền tảng bán hàng rất thành công, cho phép người chơi trao đổi vật phẩm suốt nhiều năm nay.

Trái lại, Epic Games mở rộng tay chào đón game blockchain trên nền tảng bán game Epic Store của mình. Tuy nhiên, chủ tịch Tim Sweeney của Epic nói Epic sẽ tránh ứng dụng NFT vào game của mình, bởi lẽ ngành công nghiệp đã đầy rẫy “mớ hổ lốn lừa đảo cố hữu”.

Không chỉ các studio phát triển đối mặt với cộng đồng dậy sóng. Discord, nền tảng giao lưu quen thuộc của giới game thủ đã phải đẩy lùi dự án ứng dụng tiền mã hóa của mình, sau khi game thủ đe dọa hủy đăng ký dịch vụ. Jason Citron, nhà phát triển game và đồng sáng lập Discord, đã tạo nên làn sóng phản đối khi “nhá hàng” dự án hợp tác với Ethereum trên Twitter.

Trong một bài phỏng vấn, ông Citron nói: “Tôi lạc quan về việc tồn tại rất nhiều thứ hay ho trong mảng blockchain, tuy nhiên cũng tồn tại rất nhiều vấn đề”.

Game thủ Kree thì khẳng định anh sẽ tiếp tục đấu tranh chống nỗ lực ứng dụng tiền mã hóa. Việc nhà phát triển S.T.A.L.K.E.R. phải chiều lòng cộng đồng khiến anh ngập tràn hy vọng, rằng ý kiến của phần đông cộng đồng sẽ thay đổi được quyết định nhà phát triển.

Tổng kết

Các cuộc đối đầu đều mang đến những điều tích cực và tiêu cực, hoặc chí ít nó sẽ là động lực để thúc đẩy sự phát triển của chính bản thân cả GameFi và Game Thủ. Phải thừa nhận là, chúng ta đang ở trong một cuộc cách mạng mang tính lịch sử khi GameFi đã dần thay đổi rất nhiều thứ. Hi vọng trong tương lai gần, GameFi sẽ đón nhận được sự bùng nổ về số lượng lẫn chất lượng các game thủ chuyên nghiệp không những ở Việt Nam mà còn trên khắp thế giới.

Đừng quên theo dõi Mọt Game để không bỏ lỡ những tin tức mới nhất về các game hot nhé!