eSports, hay thể thao điện tử, một danh từ hoa mỹ để chỉ một trong những lĩnh vực phát triển bậc nhất thế giới game. Hàng ngày, chúng ta vẫn thấy hình ảnh của các tuyển thủ chuyên nghiệp, những player đang thi đấu và cống hiến hết mình bằng kỹ năng thượng thừa của bản thân trong tựa game mà họ yêu thích. Đi kèm với đó là những giải đấu hàng triệu người xem, những lời tán dương, trầm trồ lẫn tung hô của khán giả với những tình huống xử lý tuyệt hảo. Vinh quang, danh vọng và tiền bạc, dường như họ không thiếu thứ gì. Nhưng liệu có mấy ai thật sự hiểu được, cái nghề này nó "bạc như vôi" đến như thế nào.
Đương nhiên, cái vấn đề than thân trách phận này cộng đồng game thủ chúng ta được nói hoài, nghe hoài nhưng thật ra mấy ai tường tận. Dù cho hiện nay xã hội mờ mờ nhận ra Thể thao Điện Tử là cái gì, nhưng tận sâu trong tâm họ vẫn mang một suy nghĩ đơn giản: Chơi game mà cũng được tiền, giàu với sướng quá mà. Vậy có mấy ai hiểu được số phận của những game thủ sau cái ánh đèn sân khấu, sau hào quang mà truyền thông mang lại chăng?
Một sự vụ đáng tiếc vừa xảy ra, cũng chả rõ là đáng buồn hay đáng khóc nữa, tại Nhật Bản. Một game thủ chuyên nghiệp thuộc bộ môn Dead or Alive, một tựa game đối kháng thuộc dạng có tiếng tăm trong cộng đồng vừa bị bắt vì tội danh... ăn cắp. Cụ thể hơn, game thủ này đã ăn cắp hơn 100 lần, và lần này bị bắt là khi hắn đột nhập vào nhà một bà lão trên 80 tuổi và trộm đi số tiền khoảng 23.000 USD. Và đó không phải là lần đầu tiên, game thủ này đã thực hiện hơn 100 vụ trộm trong vỏn vẹn chưa đầy... 3 năm.
https://twitter.com/jiyunaJP/status/1112642471593312257
Chuyện này sẽ chẳng có gì đáng bàn, nếu như đây chính là Katsuninken, một trong những người chơi Dead or Alive xuất sắc và từng vô địch tựa game này tại World Cyber Game 2005. Một gương mặt sáng giá, một game thủ thành công với đầy đủ tiền tài danh vọng, ấy vậy mà lại sa cơ lỡ vận như thế này. Khi được tra hỏi, anh ta thú nhận bản thân làm việc này để có thể duy trì cuộc sống và chi trả những chi phí tại nước Nhật đắt đỏ khi hiện tại tựa game yêu thích mà anh ấy đang thi đấu đã không còn phổ biến nữa. Vì không còn quá phổ biến và đông đảo người chơi nữa, nên những giải đấu dành cho game lại càng ít đi hơn. Chưa tính đến luật pháp khắt khe của người Nhật, nên các giải đấu tại Nhật đa phần đều không có tiền thưởng, trong khi duy trì mức sống căn bản tại đất nước này đắt đỏ như thế nào bạn biết rồi.
Khi vô địch WCG 2005 Katsuninken mới chỉ 18 tuổi, giờ đây anh đã 33 tuổi và gần như không thể kiếm được một việc làm ổn định sau thời kỳ thi đấu đỉnh cao. Rõ ràng là anh cũng có cố gắng thành danh ở những tựa game khác, mà bạn biết rồi đó, rất khó để một game thủ có thể bắt đầu lại mà đạt được thành công vang dội. Có thể Faker là ngoại lệ, "Quỷ Vương Bất Tử" của LMHT cũng chuyển từ chơi StarCraft sang chơi LMHT, nhưng nên nhớ là Faker không đạt được chút danh tiếng nào trong tựa game của Blizzard. Còn Katsuninken còn vô địch thế giới, chứng tỏ anh đã bỏ rất nhiều thứ lẫn công sức vào Dead or Alive để rồi khi game "daed", anh lại chẳng thể làm được gì rồi cuối cùng kết thúc như thế này đây.
Bỏ cả thanh xuân để tập luyện, gác chuyện học hành để sống với đam mê. Nhưng rồi một ngày nhận ra đam mê chẳng nuôi nổi mình, quay lại thì đã già chẳng xin được việc làm. Một nhà vô địch giờ phải đi trộm cắp để sống qua ngày, còn gì cay đắng hơn cho một người từng ở tột đỉnh vinh quang?
Lúc Katsuninken thi đấu tại WCG 2005
Nhìn hình ảnh của game thủ này mệt mỏi bước ra từ nhà mình trong còng tay cảnh sát, Mọt tui vừa tội vừa thương. Chắc chắn là Mọt không ủng hộ việc vi phạm pháp luật rồi, chỉ ngán ngẩm là sao cái nghề này nó "bạc" quá. eSports không chỉ là một môi trường cạnh tranh khốc liệt, mà nó còn là môi trường đào thải cực kỳ nhanh và tàn khốc. Các game thủ sau khi giải nghệ phải vật lộn để lo cho tương lai của mình với một sự bất định vô cùng. Những kiến thức lẫn kỹ năng ngày xưa từng được xưng tụng lên tận mây xanh, nay lại chả giúp ích gì để bạn kiếm được một công việc bình thường trong xã hội. Đâu ai muốn thuê về một người mà không được việc đúng không? Tiền thưởng hay lương từ lúc còn thi đấu xài rồi cũng hết, đâu thể đảm bảo một tương lại rõ ràng cho bạn được.
Đó chỉ là tính đến các tựa game đang hot và nhiều người chơi hiện nay, nghĩa là bạn có giá trị trong mắt của nhà tài trợ và được trả lương hàng tháng như người bình thường. Còn những tựa game không có hệ thống tổ chức hay giải đấu rõ ràng như Dota 2 hay game đối kháng như Dead or Alive của Katsuninken thì sao? Điển hình nhất chính là 496, đội Dota 2 mạnh nhất Việt Nam hiện nay đều đang thi đấu không có lương, và họ cũng không có một nguồn thu nào ổn định để có thể duy trì đội hình cả. Trong khi bản thân họ cũng đang đem lại rất nhiều hình ảnh tích cực cho cộng đồng Dota 2 tại Việt Nam, tham gia các giải đấu nước ngoài liên tục đấy thôi. Việt Nam vốn là "vùng trũng" của eSports, một là bạn phải có thành tích không thì không có gì cả. eSports vốn đã khắc nghiệt rồi, nó lại cần khắc nghiệt hơn gấp nhiều lần khi bạn đang cố gắng theo đuổi ước mơ của mình. Những người chơi game hot người ta có khổ sau này thì ít ra hiện giờ họ vẫn đang nổi tiếng, vẫn sống được. Còn bạn thì đã không nổi tiếng, mà tương lai cũng không có gì đảm bảo thì có khác gì đánh cược cái ván bài tương lai của mình hay không chứ.
Vấn đề này không chỉ nan giải ở "vùng trũng", mà ở các nước phát triển nữa kìa. Chắc các mọt không quên vụ Blizzard chính thức đóng cửa mảng eSports Heroes of the Storm không kèn không trống, hậu quả là đẩy toàn bộ các game thủ chuyên nghiệp tựa game này thất nghiệp chỉ trong 1 đêm? Đừng so sánh là do nước ta thế này, nước bạn thế nọ để đổ lỗi. eSports ở đâu cũng khắc nghiệt như nhau mà thôi.
Xin nhắc lại, eSports hay Thể Thao Điện Tử không phải là điều xấu, nhưng cái giá phải trả của nó thì khó mà đong đếm được. Trường hợp của game thủ người Nhật kia chỉ là tấm gương soi rõ những mặt khuất, những sự thật trần trụi bị phủ lấp bởi ánh đèn sân khấu và tiếng reo hò của đám đông game thủ ngoài kia. Hãy nhớ rằng khổ cực của tuyển thủ chuyên nghiệp không phải là những trở ngại nhất thời như hằng sa số video trên mạng chia sẻ, mà là những khó khăn thật sự khi bạn rời khỏi sự hào nhoáng mà nó đem lại kia và sống quãng đời còn lại của mình. Vì thế, hãy cảm thông và yêu thương những tuyển thủ chuyên nghiệp dù bạn thích họ hay không, vì họ cũng chỉ là con đom đóm muốn một lần rực rỡ trước ngọn lửa cuộc đời mà thôi.