Nhắc đến AI (Trí tuệ nhân tạo), chắc hẳn mọi người sẽ nghĩ đến những chiếc máy tính hay những người máy với với nhận thức và tư duy giống với con người, có khả năng xử lí dữ liệu vượt trội hơn con người nhiều lần. Và vào một ngày nào đó, chúng bắt đầu biết học hỏi, tự hoàn thiện bản thân, có cảm xúc giống con người và cố gắng để được ghi nhận là một con người hoặc theo diễn biến tồi tệ hơn, chúng nhận thấy con người là mối đe dọa hay đơn thuần là một giống loài kém tiến bộ hơn và cần bị tiêu diệt. Vậy liệu AI trong game có thể một ngày nào đó vùng dậy chống lại người chơi ???
Trước hết chúng ta cần thực sự hiểu định nghĩa của Trí tuệ nhân tạo là thế nào. Trong khoa học công nghệ, AI được định nghĩa là dạng hệ thống máy tính với khả năng thực thi các hành động yêu cầu trí tuệ của con người, cụ thể hơn đó là AI là một dạng mô phỏng lại trí óc con người với những khả năng cao cấp như học hỏi và tự giải quyết vấn đề. Chúng được tạo ra để có khả năng thực hiện các công việc bình thường với con người nhưng phần nào phức tạp cho máy móc khi đòi hỏi sự suy luận, phán đoán và đưa ra quyết định hợp lí. Với khả năng xử lí thông tin nhanh chóng cũng như ít sai số của máy tính thì cũng không ngạc nhiên khi AI đang dần có thể thay thế con người trong nhiều công việc. Đương nhiên cũng có tí quan ngại xoay quanh việc phụ thuộc quá nhiều vào AI khi mà văn học, phim ảnh và game khai thác khía cạnh này quá tốt rồi. Vậy thì AI trong game mà bạn thường xuyên tiếp xúc liệu cũng phức tạp như vậy ???
Sự thực đó là nói AI trong game là AI cũng không thực sự đúng nghĩa. AI trong game đơn giản là các đoạn code được viết theo hướng "Nếu… thì…". Máy tính chỉ đơn giản thực hiện cách lệnh được viết trên code để các nhân vật trong game thực hiện theo. Hiểu một cách đơn giản, một NPC vẫn sẽ hoàn toàn vô tri giác, không hề có trí thông minh gì. NPC đó chỉ đơn giản được lập trình để phản ứng với các điều kiện và trường hợp trong game đưa ra. Tất cả các hành vi của NPC đó đã được nhà làm game tính toán từ trước để khi gặp tình huống được dự dịnh sẵn nào đó, NPC chỉ việc làm theo. Đương nhiên với người chơi thì nó vẫn sẽ tạo cảm giác rằng NPC thật sự có tri giác và sống động như thể AI trong game thực có trí thông minh, có phản xạ và có suy nghĩ của riêng mình. Nhưng tất cả đơn giản là đã được lên kịch bản cả.
Nghe qua như vậy cũng không có nghĩa là AI trong game đơn giản. Nhà làm game sẽ phải tính toán mọi khả năng có thể xảy ra với AI đó để lập trình cho AI có hướng giải quyết, tức là nhiều Nếu… thì… hơn. Càng nhiều khả năng được tính đến, càng nhiều code để đưa vào hơn nhưng đổi lại AI sẽ tạo cảm giác thông minh và chân thực hơn khi có khả năng thực hơn nhiều hành động trong nhiều trường hợp hơn. Tuy nhiên dù phức tạp đến đâu thì AI cũng không tránh khỏi việc bị bug glitch, hoặc nhiều lúc người chơi lợi dụng việc AI không được lập trình cho một tình huống nào đó và khiến nó AI đó bị kẹt. Điển hình nhất chính là GTA Vice City, gần như tất cả AI trong game đều không được lập trình để phản ứng với các bức tường nên chúng sẽ không tránh hay đi vòng qua mà sẽ cứ đâm đầu vào tường hoặc đánh nhau với một kẻ bên kia tường. Hay ngay trong Malibu Club, các AI trong đó được lập trình để nhảy nhót chứ không để phản ứng với trường hợp gì cho nên bạn có đồ sát bao người ở đó chúng cũng sẽ mặc kệ.
Thường trong game, đặc biệt là game thế giới mở, mỗi AI được lập trình cho một màn chơi hay một khu vực riêng để tương tác. Giả sử một tên lính chỉ ở trong một căn nhà, AI của hắn cũng sẽ chỉ xoay quanh những thứ trong nhà đó hay việc hắn sẽ làm gì khi bạn bước vào, và nếu bạn cố dụ hắn chạy ra thì thường nhà phát triển cũng sẽ cho hắn bước đến cửa rồi lại quay lại vào trong mà thôi. Bạn đặt AI nhất định vào một nơi hoặc trường hợp hoàn toàn khác biệt, nó sẽ không có nhiều phản ứng với những thứ quanh đó. Đó là lí do khi bạn xài mod hay cheat, AI thường mặc kệ những điều bất thường quanh đó, nó dẫn đến nhiều đoạn clip mod GTA V khá là thú vị trên Youtube. Nhưng AI ngày càng được tối ưu hơn nhờ công nghệ vì vậy nó ngày càng thông minh và xử lý nhiều trường hợp hơn, ví dụ tên lính sẽ không bị bó buộc trong căn nhà nữa mà sẽ tự chuyển sang thế tấn công khi có dấu hiệu xâm phạm và đuổi theo bạn... tới khi nào khuất dạng thì thôi.
Vậy còn trường hợp AI trong game biết học hỏi thì sao, điển hình là Alien Isolation với con Xenomorph biết học tập từ các mánh khoé của người chơi khiến cho nó kháng lại được nếu người chơi lạm dụng quá nhiều. Kể cả điều đó cũng là do được lên kịch bản mà thôi, chỉ đơn giản là máy tính thấy bạn làm đều đó quá 5 lần chẳng hạn và nó kích hoạt đoạn code cho trường hợp đó. Biết học tập thực sự sẽ khác với việc được lập trình sẵn khi mà việc học là việc tiếp nhận những thứ chưa biết. Cuối cùng đó cũng chỉ là tạo cảm giác mà thôi.
Bên cạnh NPC trong game, bản thân tựa game cũng có thể coi là một AI trong một số trường hợp. Điển hình như Left 4 Dead 2 với AI Director, tùy thuộc vào hành động, địa điểm, tình trạng, kĩ năng của người chơi để tạo ra trải nghiệm khác biệt cho mỗi lần chơi. Cụ thể nó có thể tự điều chỉnh hiệu ứng thời tiết, ánh sáng, âm nhạc, câu thoại nhân vật để tạo nên không khí riêng. Đồng thời nó sẽ quyết định xem zombie spawn ở đâu, vị trí đạn dược, vũ khí và item cho phù hợp với hoàn cảnh lúc đó. Vậy nên Left 4 Dead 2 chưa bao giờ trở nên nhàm chán bởi mỗi lần chơi sẽ lại khác đi và bạn khó có thể đoán trước điều gì. Các tựa game thể thao và đua xe ngày nay cũng sử dụng AI cho phép tùy biến game theo hoàn cảnh, chủ yếu thiên về tự điều chỉnh độ khó để dễ tiếp cận với người chơi thông thường nhưng vẫn đủ thử thách các game thủ hardcore, đồng thời giảm sự lặp lại giữa các lần chơi. Thậm chí đôi lúc còn để chống lại một số mánh khóe của người chơi như spam nút hay đòn thế.
Cuối cùng khi nhìn lại AI trong game, gọi là AI cũng không phải là hợp lí về mặt định nghĩa, thực ra chúng là những đoạn code tự động tiền AI, chính là nền tảng để sinh ra AI sau này có tính chất phức tạp hơn. Tất nhiên cũng chả có cách nào hay hơn để gọi chúng. Sự thật thì AI trong game cũng không cần phải thực sự có tri giác để tương tác với người chơi, đôi lúc tạo cảm giác chúng nó tri giác thôi là cũng đủ để bạn hòa nhập vào thế giới game rồi. Bạn cũng có thể yên tâm riêng AI trong game không hề nhận thức gì để một ngày nào đó trội dành quyền kiểm soát điều khiển trò chơi của bạn.
Tags:
