Thực sự thì Valve nhận bao nhiêu tiền từ một game bán qua Steam?

Nếu bạn phải trả lời câu hỏi “Valve ăn được bao nhiêu %,” đáp án hẳn sẽ là 30% - đây chính là con số mà giám đốc Epic là ông Tim Sweeney dùng để chỉ trích Steam trong suốt thời gian qua, trong khi không ngừng lặp lại sự ưu việt của Epic Games Store và tỉ lệ ăn chia chỉ 12% của nó. Nhưng thật ra thì 30% đó chỉ là trên giấy tờ, còn trong thực tế công ty của Gabe Newell có lẽ chỉ nhận được một phần nhỏ hơn nhiều so với số tiền mà con số này thể hiện.

Lý do của sự khác biệt giữa con số 30% và số tiền mà Steam nhận được nằm ở một lẽ đơn giản: Steam không “độc quyền” bán key game. Các nhà phát hành có game trên Steam có thể tự do tạo key Steam và mang các key này đi bán ở bất kỳ đâu họ muốn mà không chịu hạn chế nào ngoài điều khoản “không được bán rẻ hơn Steam.” Tất cả những key này đều có thể được kích hoạt trên Steam và sử dụng tất cả những gì Steam đem lại cho game thủ, tức workshop, diễn đàn, review, server… Nhưng ngược lại, Steam lại không nhận được bất kỳ đồng nào từ việc bán những key này – toàn bộ doanh thu của key được ăn chia giữa nhà phát hành với cửa hàng bán ra nó.

PC/CONSOLE

Rất khó để ước lượng một con số chính xác xem số bản game được kích hoạt trên Steam nhưng không được bán qua Steam là bao nhiêu, vì Valve là một công ty tư nhân và chưa bao giờ công bố những con số này. May mắn là một game thủ có nick RobotBrush nhận ra rằng Steam có tách biệt giữa lượng đánh giá do game thủ mua trên Steam và trên những nền tảng khác. Đây là một tính năng được thiết kế để ngăn cản tình trạng “cheat điểm review” cho game và chắc chắn không phản ánh chính xác tỉ lệ key game bán qua Steam với bán qua những nền tảng khác, nhưng nó có lẽ là nguồn thông tin gần sát sự thật nhất mà chúng ta có thể dùng để ước lượng sự chênh lệch giữa hai loại key này.

Với thông tin này, một game thủ khác có nick Nappael đã sử dụng kỹ năng lập trình của mình để thực hiện công việc đầy gian nan là rút dữ liệu review của 100 tựa game nổi tiếng nhất trên Steam (không tính Free to Play) từ SteamSpy. Dựa trên những số liệu mà Nappael có được, trung bình chỉ 72% số key được bán qua Steam, trong khi 28% còn lại đến từ những nguồn khác.

Khi tính đến phần doanh thu mà Valve mất đi từ 28% key Steam này, số tiền trung bình mà Valve nhận được giảm từ 30% xuống còn trên dưới 20%. Đó là bạn còn chưa tính đến những đợt giảm giá Steam Sale và việc Valve quyết định ưu đãi cho các tựa game lớn với tỉ lệ ăn chia 25% hoặc 20% tùy vào doanh số của họ. Một lần nữa Mọt tui nhấn mạnh rằng con số này chỉ là dựa trên ước tính hoàn toàn không chính xác, nhưng nó cho thấy rằng Steam thực sự không nhận được 30% doanh số của game.

Ngoài ra chúng ta cũng còn phải tính đến những chi phí mà Valve phải bỏ ra cho mỗi key được bán ngay cả khi key đó không đem về cho họ đồng nào. Trong khi chúng ta đang dùng những đường thuê bao “xài xả láng” chỉ tốn hơn 200k/tháng, các server của Valve không thể có ưu đãi này. Chi phí băng thông mà Valve phải chi ra để phục vụ việc tải game chắc chắn là một con số khổng lồ, rồi còn những dịch vụ mà Steam cung cấp như server, chống cheat VAC, thành tựu, bảng tổng sắp… Bạn có thể nghĩ rằng những tính năng này đã được phát triển xong và Valve chỉ việc duy trì nên chi phí chẳng là bao, nhưng điều đó là không chính xác: Valve vẫn không ngừng tung ra những tính năng mới và cải tiến tính năng cũ, chẳng hạn việc đưa ra tính năng lọc “bom review” để chiều các nhà làm game.

Trên hết, Steam còn chủ động gánh khoản chi phí thanh toán cho game thủ, để đảm bảo rằng người dùng không bao giờ thấy chi phí phụ trội khi mua game. Trong khi đó, bạn có thể nhìn sang Epic và nhận ra rằng nhà phát hành này tung hô con số 12% của mình nhưng lại không gánh phần chi phí thanh toán mà bắt người mua phải gánh vì theo các sếp Epic, nếu chi ra khoản tiền đó Epic sẽ chẳng thể tồn tại. Vậy mà sếp Epic vẫn thách Steam dám làm theo con số 12% để chiếm lấy “điểm cao đạo đức.” Liệu bạn có thể tưởng tượng được điều gì sẽ xảy ra nếu Gabe Newell đứng ra nói rằng “Steam sẽ giảm tỉ lệ ăn chia nếu Epic để nhân viên của mình làm 40 giờ thay vì 100 giờ mỗi tuần” không?

Một yếu tố bên lề khác là khoản tiền 70% từ việc bán game qua Steam (hoặc 88% khi bán qua Epic) cũng không hoàn toàn rơi vào túi nhà phát triển (developer). Trừ khi đó là một công ty indie tự quảng bá và phát hành game cho mình, còn lại thì miếng bánh này sẽ bị nhà phát hành (publisher) cắn một miếng lớn trước khi được chuyển lại cho nhà phát triển. Các nhà phát triển thường ký hợp đồng ăn chia với nhà phát hành dựa theo % doanh thu dựa trên số lượng bản bán ra (chẳng hạn 5% nếu bán được 100.000 bản, 10% nếu bán được 200.000 bản…), và khi số lượng bản game bán ra càng cao, nhà phát triển nhận được càng nhiều. Steam chắc chắn có nhiều khách hàng hơn Epic Games Store, nên khi một tựa game độc quyền cho Epic thì nhà phát hành được thêm một cục tiền từ hợp đồng độc quyền, nhưng nhà phát triển có thể sẽ chẳng nhận được nhiều như khi game bán ra trên Steam.

Để kết thúc bài viết này, Mọt tui muốn nói mình không biết được liệu mức 30% mà Steam rút đi từ doanh thu của một key Steam là xứng đáng hay không, và cũng không thể trả lời câu hỏi liệu Steam có thể sinh tồn với một tỉ lệ thấp hơn hay không. Tác giả chỉ mong muốn rằng khi ai đó nói về khoản tiền 30% mà Steam nhận được, bạn sẽ hiểu được đó chỉ là “bánh vẽ” mà Valve vẽ ra cho chính mình mà thôi.