Những game hốt bạc nhờ sự cố kiểm duyệt nội dung (P.2)

Các sự cố về kiểm duyệt nội dung đôi khi tạo được thành công về doanh thu cho game vì trí mò mò nhưng cũng có khi là một chiến thắng về quan điểm của nhà sản xuất.

Ở phần trước chúng ta đã trải qua những tựa game khởi xướng cho ý tưởng sử dụng các sự cố lộ nội dung sex hoặc bạo lực khiến game bị xã hội phản ứng để kích thích trí tò mò thôi thúc game thủ đổ xô đi mua. Ở phần này chúng ta sẽ xem những chiến thắng không phải về doanh số mà về chính sự tồn tại hợp pháp của game.

Manhunt 2 – Một game bạo lực cực đỉnh vẫn có thể sống sót hợp pháp

Ví dụ mạnh mẽ nhất về việc kiểm duyệt nội dung phải chịu thua để một game gây tranh cãi được phép tồn tại chính là Manhunt 2. Đây là một tựa game từng gây rúng động thế giới game vì việc mô tả các pha giết người một cách tàn bạo và máu me.

Về mặt tổng thể, việc bạo lực xuất hiện trong Manhunt 2 không hề bất hợp lý vì đây là một tựa game kinh dị. Game kể về một người mắc bệnh tâm thần kèm theo mất trí nhớ được sự giúp đỡ của một người bạn đã thoát khỏi bệnh viện và tạo ra một cuộc phiêu lưu giết chóc khắp nơi để tìm lại quá khứ đã mất của mình cũng như trốn chạy khỏi một đội săn người bí ẩn tìm cách bắt anh lại.

Vấn đề ở đây chính là Rockstar đã hút quá nhiều lá đu đủ nên quyết tâm đẩy sự mô tả bạo lực lên cực điểm và thật nhất qua các cảnh hành quyết nạn nhân. Thậm chí game còn có hệ thống tính điểm dựa trên sự “độc đáo” của các màn hành quyết.

Khi bản mẫu của game được hé lộ, cả ngành công nghiệp game sôi sục phản ứng, nhất là sau khi Rockstar từ chối cắt giảm các đoạn quá tàn bạo để game được cấp phép (được ESRB xếp hạng dưới AO). Các nhà bán lẻ lớn như Wal-Mart và Gamestop khẳng định họ không muốn bán một game AO, các hãng sở hữu console như Microsoft, Sony, Nintendo cũng cho biết họ không muốn một tựa game như vậy trên hệ máy của mình. Nói cách khác game sẽ chết ngay trong trứng vì không có bất kỳ ai muốn bán game này ra thị trường.

Rockstar đã có một bước nhượng bộ lớn sau đó, họ cắt giảm 99% các yếu tố bạo lực và tất nhiên xóa bỏ hệ thống tính điểm các màn giết người. Game được xếp hạng lại thành mức M tại Mỹ và được phép ra mắt, thậm chí game được ra mắt trên Wii của Nintendo, một hệ máy vốn được cho là thân thiện và mang tính giải trí gia đình hơn là hardcore. Riêng tại Anh game vẫn bị cấm, phải mất đến 9 tháng sau đó Rockstar mới chiến thắng trong tranh chấp với cơ quan kiểm định của Anh để game được phát hành hợp pháp.

Phải nói rằng thành công lớn của Manhunt 2 đối với Rockstar không phải là doanh thu game mà chính là sự tồn tại của game. Chính sự lan tỏa này đã khiến danh tiếng Rockstar bay xa qua các cuộc tranh luận, những tin tức nóng hổi suốt hành trình kiểm duyệt và sống sót của game. Chính vì vậy, chỉ với 560.000 bản game bán ra cho đến nay nhưng đây vẫn được xem là một thành công lớn. Thành công của Rockstar trước định chế kiểm duyệt nội dung của nền công nghiệp game.

HuniePop – Khi game “cựu Hentai” bày bán trên Steam

HuniePop là một sự tồn tại thành công khác, tuy vậy nó khác với Manhunt 2 vì đây là sự tồn tại của cả một thể loại game. Nói cho rõ ràng thì bản gốc của HuniePop là một game “Hentai”, tức là game 18+. Tuy nhiên khi đưa game lên Steam, nhà sản xuất đã loại bỏ hầu hết các cảnh sex trần trụi chỉ giữ lại một ít chi tiết mang tính hình tượng. Chính vì vậy nếu dựa theo nội dung bản cài trên Steam, game chỉ là một trò chơi “xếp hình” bình thường có pha chút khiêu khích của thể loại game hẹn hò dating sim.

Nhờ vào sự khiêu khích đó kèm với sự kết hợp giữa kiểu game xếp kim cương và hẹn hò lần đầu tiên xuất hiện trên Steam đã khiến game trở nên hot một cách thần kỳ. HuniePop nhanh chóng bán được đến 500.000 bản chỉ riêng trên Steam. Tất nhiên phiên bản gốc của game cũng đã được biết đến và rất có thể một số không nhỏ đã tìm mua để thưởng thức phiên bản “HD không che”.

Sau đó mọi việc trở nên hot hơn nữa khi nhà phát triển hé lộ một hướng dẫn “mod” phiên bản cắt giảm của Steam thành bản “full không che” với một vài thao tác chỉnh sửa bổ sung bộ cài đơn giản. Hệ thống kiểm duyệt nội dung của Steam gần nhưng chẳng còn ý nghĩa gì nữa.

Thành công này của HuniePop không chỉ là chiến thắng về doanh số của một tựa game khá đơn giản trên Steam mà còn mở cửa đập cho hàng loạt game “xém nữa thành Hentai” tương tự đổ bộ lên Steam.

The Punisher – Đại gia gây ảnh hưởng kiểu đại gia

Marvel cũng có một game siêu anh hùng dính phải vấn đề nhạy cảm về kiểm duyệt nội dung. Sản phẩm The Punisher do THQ phát hành dựa trên bản quyền khai thác cung cấp bởi Marvel đã mạnh dạn sử dụng hệ thống tra tấn, tra hỏi và hành quyết kẻ địch để biểu lộ sự báo thù của nhân vật chính.

Tuy nhiên giống như Manhunt 2, sản phẩm này có nguy cơ bị xếp hạng AO vì những yếu tố trên. Vì vậy team phát triển đã nghĩ ra một cách để giữ nội dung bạo lực nhưng giảm cảnh máu me bằng cách chuyển những màn hành quyết máu me sang kiểu đen trắng mờ ảo. Cách làm này khiến game được “cho điểm lại” cho lên hạng M thay vì AO và nhờ đó nó đã bán được gần 1 triệu bản. Đây là một doanh số mà theo các chuyên gia trong ngành game đánh giá là sẽ khó đạt được nếu game bị xếp hạng AO.

Chính sự độc đáo và có chút nghệ thuật của biện pháp đổi màu trắng đen này đã làm cảm hứng cho các nhà sản xuất game ứng dụng cho sản phẩm sau này. Những biện pháp tương tự có thể nhận thấy trong các game như The Godfather, dòng game Grand Theft Auto, dòng game Saints' Row và cả Middle-Earth: Shadow of Mordor.

Có thể thấy ngoài việc giúp game “thoát chết”, việc đổi màu trắng đen và hệ thống tra hỏi đe dọa của The Punisher đã tạo cảm hứng cho các thế hệ sau.

Truyền thông lan tỏa là chính, sản phẩm vẫn phải “sạch”

Các truyền thông sử dụng các hình ảnh bạo lực, sex là một bước đi mạo hiểm và khi thành công thì phần thưởng cũng không nhỏ. Tuy vậy cách này cũng chỉ để cho game được biết rộng hơn, được xuất hiện nhiều hơn trên media nhưng sản phẩm cuối cùng vẫn phải xử lý hết các nội dung nhạy cảm. Hoặc ít ra cũng khiến nó ở mức chấp nhận được như Manhunt 2 hay Hatred.

Nếu quá cứng nhắc mà để sót nội dung phản cảm trong game có thể mang đến thảm họa. Manhunt 2 đã suýt chết vì sự cứng nhắc đó và có lẽ chẳng nhà sản xuất nào muốn đùa kiểu Rockstar như vậy nữa. Bản thân Rockstar có lẽ cũng không bao giờ dám hút lá đu đủ như vậy nữa.