Nhà phát triển "đấu đá" game thủ vì Epic Games Store và Steam

Phụ Lục

• Steam và kẻ (âm mưu) soán vị
• Game thủ nghĩ gì về Epic Games Store?
• Nhà phát triển thì sao?
• Lời kết

Hai tuần trước đây, Deep Silver đã rút tựa game bắn súng hậu tận thế Metro: Exodus khỏi Steam theo thỏa thuận độc quyền với Epic. Điều này đại diện cho sự va chạm giữa hai thế lực cũ và mới – Steam và Epic Games Store – đồng thời tạo ra một làn sóng “chống Epic” trong cộng đồng game thủ, trong khi các nhà phát hành kéo nhau về phe Epic. Nhưng tại sao?

Steam và kẻ (âm mưu) soán vị

Steam được ra mắt vào năm 2003, liên tục phát triển từ đó đến nay để trở thành “chợ” game PC phổ biến và nổi tiếng nhất trong mắt game thủ. Vì vậy, các fan cảm thấy mình bị phản bội khi Metro: Exodus rời Steam, và cho rằng gã nhà giàu Epic đã “chơi xấu” khi tìm cách chèo kéo game thủ bằng một hợp đồng độc quyền. Cách mà Epic thuyết phục các nhà phát triển thì bạn đã biết rồi: bằng cách dùng nguồn tiền từ Fortnite và engine Unreal, Epic hứa sẽ bù tiền cho nhà phát triển nếu trò chơi không đạt được một mốc doanh thu tối thiểu nào đó trên cửa hàng của họ.

Game mobile

Sau khi công bố quyết định này, Deep Silver cũng hứa những ai đã mua game trên Steam sẽ vẫn nhận được Metro: Exodus trên Steam, và hợp đồng độc quyền này chỉ kéo dài 1 năm, tức vào tháng 2/2020 nó sẽ trở lại với Steam.Dù vậy, điều này không xoa dịu được những game thủ đang tức giận. Một chủ đề trên Reddit đã thu thập được hơn 4.100 bình luận, với rất nhiều lời lẽ nặng nề dành cho Epic và Deep Silver. Họ cũng “đánh bom review” hai tựa game Metro trước đó, vốn là những trò chơi hấp dẫn và được đánh giá cao.

Quả thật nhiều game thủ tức giận vì họ bị buộc phải dùng Epic Games Store, một cửa hàng còn sơ khai và thiếu thốn rất nhiều tính năng. Tuy nhiên, lý do chủ chốt khiến game thủ tức giận có lẽ không chỉ vì mỗi Metro: Exodus hay việc Deep Silver rút game không báo trước, mà nằm ở chiến thuật kinh doanh hút khách bằng game độc quyền của Epic. Họ đã gom khá nhiều tựa game nhỏ, và đang hướng sang những tên tuổi lớn hơn – ngoài Metro, Ubisoft cũng đã đồng ý đưa The Division 2 lên Epic chứ không đưa lên Steam.

Và thế là game thủ PC đang bắt đầu nếm trải những gì console phải chịu đựng nhiều năm qua: sự cạnh tranh bằng những game độc quyền giữa các nền tảng. Dù nó không nghiêm trọng (bởi bạn có thể cài Epic Games Store hoàn toàn miễn phí, chứ không phải mua một hệ console mới), game thủ PC đã quen thuộc và gắn bó với Steam, với trading card, các đợt giảm giá theo mùa, workshop,… nên game thủ nhìn nhận Epic Games Store như một mối đe dọa cho sở thích của họ.

Game thủ nghĩ gì về Epic Games Store?

Trong hàng ngàn bình luận tiêu cực về Epic Games Store, có một điểm thường được lặp đi lặp lại: game thủ không bênh vực cũng cũng không ghét bỏ Steam, mà chỉ phản cảm về cách mà Epic thu nhận Metro: Exodus thành game độc quyền. Game thủ cảm thấy việc lấy đi một tựa game vốn được bán rộng rãi trước ngày phát hành là một chiêu ép dùng Epic Games Store. Theo họ, Epic không hề bận tâm đến trải nghiệm của game thủ mà chỉ muốn chèo kéo các nhà phát hành, điều bị chỉ trích là “chống lại người dùng” và đi ngược lại xu thế bao quát mọi đối tượng game thủ (inclusive) của làng game.

Một lý do khác được nhắc đến rất thường xuyên nằm ở những vấn đề bảo mật mà Epic đã gặp phải trong thời gian qua. Gần đây nhất, một công ty an ninh mạng đã tìm ra một lỗ hổng trong trang đăng nhập của Epic, cho phép hacker chiếm quyền điều khiển bất kỳ tài khoản nào. Trước đó, vào tháng 3/2018, một lỗi khác khiến rất nhiều tài khoản Epic bị hack và kẻ gian mua những món hàng trị giá hàng trăm USD.

Và lý do thứ 3, hơi thiếu sức thuyết phục hơn nhưng hoàn toàn chính đáng là rất nhiều game thủ không muốn có thêm một phần mềm Launcher nữa trên máy của mình. Mỗi khi bạn mở máy, một loạt launcher sẽ khởi chạy và không ít thì nhiều làm chậm cỗ PC. Hiện tại, Mọt tui đang có Steam, Uplay, Origin, Discord, Bethesda Launcher, Battle.net, Wargaming Launcher, Nexon Launcher, và vừa bổ sung thêm Epic Games Store.

Cũng cần phải nói rằng Steam không phải là biểu tượng của sự an toàn – gần đây nhất, Mọt từng đăng tải thông tin về một chàng hacker Nga được Valve thưởng 20.000 USD sau khi tìm ra lỗi bảo mật của Steam. Nhiều trường hợp hacker đột nhập khác cũng đã xảy ra, chẳng hạn hồi năm 2011, thông tin thẻ tín dụng của 35 triệu khách hàng Steam đã bị hacker đánh cắp.

Với rất nhiều game thủ, Steam là một thứ gì đó đơn giản, đa năng, tiện dụng đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày. Steam cho bạn chơi offline, có diễn đàn, workshop, hệ thống đánh giá, nhiều tính năng cộng đồng, chợ đồ ảo, achievement… Trong khi đó, Epic Games Store hiện chỉ mới có một danh sách bạn, và rất nhiều thứ còn đang trong quá trình phát triển hoặc đã được xác nhận sẽ không tồn tại, một điểm trừ lớn trong mắt những game thủ PC trung thành với Steam.

Để luận điểm của mình thêm sức thuyết phục, một game thủ “pro Steam, anti Epic” đã tạo ra một bảng tính Excel so sánh 43 tính năng khác nhau có mặt trên các cửa hàng game PC phổ biến nhất. Steam nằm đầu bảng chứa 41 trong số 43 tính năng này, trong khi Epic ở cuối bảng với chỉ 11 tính năng. Nó nhận được gần 20.000 upvote trên Reddit, và thu hút 1.800 bình luận từ phía game thủ.

Nhà phát triển thì sao?

Trong khi game thủ chê bai Epic Games Store không tiếc lời và xem Steam là điểm đến số một để mua game, sự tồn tại của Epic Games Store (và Discord, GOG, Itch.io…) cho thấy rằng các nhà phát triển trên khắp thế giới đang ngày càng bất mãn với chính sách ăn chia 70-30.

Gần đây nhất, một cuộc thăm dò ý kiến những người làm trong ngành game kéo dài từ 27/11 đến 19/12/2018 do GDC thực hiện cho thấy rằng dù 47% các nhà phát triển dùng Steam để bán game, có đến 32% số người được lấy ý kiến nói chắc chắn Steam không xứng đáng với khoản chia 30%, 27% khác nghĩ rằng “có lẽ” Steam còn chưa làm hết trách nhiệm của mình. Trong số 53% không dùng Steam, 26% tự bán game trên nền tảng của mình, 18% trên itch.io, còn Humble, GOG và Discord lần lượt được lựa chọn bởi 17%, 14% và 6% (tổng số cao hơn 100% do nhiều nhà phát triển bán game trên nhiều nền tảng cùng lúc).

Ngoài khoản chia 30%, các nhà làm game còn có nhiều lời phàn nàn khác với Steam. Các nhà phát triển nhỏ hoặc indie chỉ trích sự phụ thuộc vào các thuật toán của Steam, khiến những tựa game của họ khó xuất hiện trước mắt game thủ. Số khác bày tỏ bất mãn về diễn đàn không được quản lý, những vụ “bom review” như vừa xảy ra với hai tựa Metro, hay vụ fan của PewDiePie tấn công Firewatch để bảo vệ thần tượng của mình sau khi anh chàng này dùng từ phân biệt chủng tộc vài năm trước.

Trong thời gian gần đây, Steam đã và đang thực hiện nhiều biện pháp để giảm thiểu tác hại của bom review, chẳng hạn biểu đồ và lời cảnh báo được đưa ra khi một số lượng đánh giá tiêu cực cao bất thường xuất hiện. Tuy nhiên một số nhà phát triển không hài lòng với giải pháp này, chẳng hạn Emma Maassen, nhà sáng lập Kitsune Games (MidBoss, Ultra Hat Dimension, Lire Finder). Theo lời Emma trên Twitter, Steam nên “đừng có khóc than nữa, và hãy cạnh tranh đi,”.

Về phía Epic, họ chưa có tính năng review hay diễn đàn trên cửa hàng game của mình, và nói rằng sẽ chỉ mở tính năng review trong tương lai nếu nhà phát triển muốn. Bằng cách ngăn cấm review, Epic hi vọng điều này sẽ giúp chống lại bom review.

Bất kể phản ứng của game thủ ra sao, sự tồn tại của Epic Games Store nay đem lại cho các nhà làm game một lựa chọn mới, dù 88% của Epic chưa chắc đã đem lại doanh thu cao hơn 70% của Steam ngay lập tức cho các nhà làm game. “Epic chỉ là công ty đầu tiên có khả năng thách thức sự thống trị tuyệt đối của Steam trên thị trường PC, và sự cạnh tranh là rất cần thiết,” Emma Maassen cho biết. Theo bà, việc Steam lấy 30% và tự động hóa gần như hoàn toàn dựa trên các thuật toán cần phải thay đổi bởi những lúc cần được hỗ trợ kỹ thuật, các studio gần như chẳng thể tìm được một nhân viên của Valve.

Để minh chứng cho điều này, bà Emma cho biết trong đợt Steam Winter Sale hồi tháng 10/2018, một lỗi trong thuật toán của Valve khiến các tựa game lớn xuất hiện trước mắt game thủ nhiều hơn trong khi các game indie ít đi. Valve nói họ đã nhanh chóng khắc phục bug này, nhưng “doanh số của chúng tôi (Kitsune Games) gần như không hơn gì những tuần lễ sale bình thường do chúng tôi tự tổ chức.”

Lời kết

Trong thời điểm hiện tại, cả game thủ lẫn nhà phát triển đều có cái lý của riêng mình để chống lại hoặc ủng hộ Epic Games Store, nhưng có lẽ đây là lần đầu tiên Mọt thấy sự phân chia rạch ròi đến vậy: game thủ phe Steam, nhà phát triển phe Epic. Một bên là khách hàng, và một bên là người bán hàng, nhưng đằng sau đó là cuộc đấu dài hơi giữa ví tiền của Valve và ví tiền của Epic. Valve có Dota 2, Steam và game thủ, còn Epic được hậu thuẫn bởi Fortnite, Unreal Engine và các nhà phát hành. Ai sẽ chiến thắng? Chỉ thời gian mới có câu trả lời, còn Mọt tui thì không.