Cốt truyện Metro Series - Metro 2033 và Metro Last Light

Series Metro từ 4A Studio là một series game bắn súng góc nhìn thứ nhất mang màu sắc kinh dị tuy rất nổi tiếng trong ngành công nghiệp game nhưng lại được rất ít game thủ thật sự biết đến kể cả quốc tế nói chung lẫn Việt Nam nói riêng. Dạo thời gian gần đây, Metro có vẻ chỉ nổi lên nhất với việc nhà phát hành Deep Silver đã quyết định sẽ cho game Metro Exodus độc quyền trên nền tảng Epic Store dẫu đã từng bán ở Steam tạo ra làn sóng phản đối lớn lao, và đó thật sự là một ấn tượng không hề tốt cho những ai muốn thật sự tìm hiểu. Tuy nhiên, với ba game đã được phát hành là Metro 2033, Metro: Last Light và Metro Exodus dựa trên những tác phẩm văn học của nhà văn người Nga Dmitry Glukhovsky, dòng game Metro đã tạo ra một bầu không khí nước Nga hậu tận thế vô cùng tuyệt vời với nhịp độ chậm, cách xây dựng câu chuyện và nhân vật dẫu cổ điển nhưng vẫn tạo dấu ấn rất sâu sắc trong thời buổi thị trường đa phần game FPS ngày nay đang đi theo xu hướng “quá nhanh và quá nguy hiểm”.

Nhân loại từ trước đến nay vẫn luôn trải qua quá nhiều những cuộc xung đột để cả hủy diệt lẫn xây dựng nên những triều đại, tuy vậy thì đa phần thời gian đấy họ không thể nào tạo ra một thứ vũ khí có thể hủy diệt hoàn toàn tất cả. Nhưng điều đó đã hoàn toàn thay đổi khi mà vào năm 1945 tất cả đã được chứng kiến phát minh “kinh khủng” nhất của con người, đó là vũ khí hạt nhân- thứ có thể thật sự san bằng cả nền văn minh kéo dài suốt hơn 10.000 năm lịch sử, tạo ra cuộc chiến tranh lạnh kéo dài hàng chục năm giữa hai hệ tư tưởng lớn nhất thế giới ờ thế kỷ 20. Ở thế giới của Metro, vào năm 2013 thì điều tồi tệ nhất đã trở thành sự thật khi các cường quốc bắn đầu đạn hạt nhân vào nhau, những người dân ở Moscow/Moskva (Mát-xcơ-va), hay đúng hơn là những người may mắn mới có thể trốn vào những đường hầm metro (tàu điện ngầm) kiên cố để tránh cái chết và cả hệ quả phóng xạ về sau.

Và tất cả bắt đầu với hành trình của chàng thanh niên Artyom ở khu vực metro Exhibition (Khu triển lãm). Cả series Metro là sự hòa nhập vào cả thế giới suy tàn, bí ẩn và phải sinh tồn cùng với nó qua góc nhìn của Artyom.

Sau 20 năm, những đường hầm metro tăm tối dẫu chật chội nhưng vẫn có thể gọi là nhà của rất nhiều người đã không còn an toàn tuyệt đối nữa. Phóng xạ đã làm thay đổi tất cả những sinh vật còn sống sót trên bề mặt thành những con quái vật đột biến nguy hiểm, và chúng cũng cư ngụ ở cả những góc tối tăm nhất dưới lòng đất và trở thành những mối nguy khó tránh khỏi. Tệ hơn, một loại sinh vật mới được gọi là The Dark One với khả năng len lỏi vào trí óc của con người, khiến họ sống dở chết dở hoặc mất mạng hoàn toàn vì không thể chịu đựng sự “tấn công tinh thần” đấy. Đó là với những yếu tố bên ngoài, còn với chính nội bộ giữa con người và con người cũng vẫn còn đấy những sự xung đột về quyền lực giữa các hội nhóm, khu vực và những hệ tư tưởng. Cụ thể hơn là cuộc chiến giữa nhóm phát xít The Fourth Reign và nhóm Đỏ The Red Line, cùng với đó là hội nhóm kinh tế và quân sự Hansa. Nói đến kinh tế, tiền bạc giờ đây gần như chẳng còn giá trị, giao dịch đa phần thông qua trao đổi đồng giá về hàng hóa như thực phẩm, vũ khí và đơn vị tiền tệ mang giá trị cao nhất là những viên đạn vàng, và chúng vô cùng hiếm hoi nên không phải ai cũng có lẫn có thể dùng để trao đổi dễ dàng, trừ khi phải lập công hay được nhờ vả điều gì đó quan trọng lắm.

Tựu trung, cuộc sống ở metro đầy khốn khổ muôn bề, và những điều đó được xây dựng thông qua chính đời sống của con người ở chính những đường hầm ấy. Đó là lý do vì sao để cảm nhận được hết cả đời sống của metro, chính người chơi cũng phải chậm lại và sống cùng với họ. Hãy bỏ thời gian để hòa mình vào những phiên họp chợ, những lần con người khi ấy rũ bỏ hết mọi phiền muộn và sự sợ hãi chỉ để hưởng thụ một tiếng đàn guitar trầm buồn trong ánh đèn dầu lập lòe, những câu chuyện kể về thế giới cũ hoặc cái cách bọn trẻ con tiếp nhận thế giới một cách hoàn toàn khác biệt với chúng ta để thấy rằng thế giới hậu tận thế này kinh hoàng và tăm tối thế nào. Kể cả Artyom dù là một nhân vật chính im lặng trong hầu hết thời gian trong game, thì ở những đoạn load màn chơi nhật ký của Artyom với giọng kể của anh cũng làm cho chúng ta có thể nhập tâm vào anh và giúp cho việc hóa thân trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Cuối cùng, thứ làm cho chúng ta cảm thấy phải nên tương tác với thế giới chính là cái hệ thống đạo đức khét tiếng của dòng game Metro vì nó có thể xảy ra theo kiểu khen thưởng hoặc trừng phạt bạn trong… bất kỳ hành động nào trong game, và dĩ nhiên nó sẽ ảnh hưởng đến kết thúc của game.

Ở Metro 2033, chúng ta sẽ được biết đến Artyom là một trẻ mồ côi, và còn quá nhỏ để có thể nhớ được chính xác cuộc chiến cuối cùng đã nổ ra như thế nào, và Artyom giờ đây đã là một thanh niên 24 tuổi. Artyom vẫn luôn hâm mộ các SPARTAN, những chiến binh của đường hầm luôn chiến đấu bảo vệ thế giới của họ. Nhưng vào cái ngày định mệnh đó, mọi thứ sẽ hoàn toàn thay đổi Artyom và giúp anh trở thành chính giấc mơ của mình. Chiến binh SPARTAN Hunter đến với khu vực Exhibition, thế nhưng khu vực này lại bị xâm nhập và tấn công bởi những sinh vật đột biến Nosalis, và nguy hiểm nhất chính là Dark One. Trước khi Hunter giao chiến với Dark One ở đường hầm, anh ta giao cho Artyom thẻ tên của mình với lời căn dặn nếu anh ta không trở lại, Artyom hãy đến Polis để báo cho một người tên là Miller, và dặn Artyom rằng bằng bất cứ giá nào khi có cơ hội hãy tiêu diệt tất cả mối họa với con người. Hunter sau đó xem như là đã chết.

Dẫu vậy, người cha nuôi của Artyom vẫn chỉ muốn con mình bình yên sống ở Exhibition và sau này thay ông quản lý nơi này, nhưng Artyom thì tham vọng hơn nhiều. Nhận thấy cơ hội để “thoát khỏi” Exhibition trong một chuyến giao hàng đến khu vực Riga, Artyom xung phong nhận nhiệm vụ giao hàng này để có thể đến Polis. Thế nhưng chuyến đi đầu tiên ấy lại không hề thuận lội, và Artyom cũng suýt mất mạng. Họ đến Riga, ăn mừng chuyến giao hàng thành công nhưng Artyom lại có kế hoạch khác, và rất tình cờ lại có người có thể giúp anh tên là Bourbon. Bourbon hứa sẽ giúp Artyom lẻn đi tắt qua một đường hầm để đến Polis, giao kèo sẽ đưa cho Artyom khẩu Kalash của mình nếu hắn có thể đi qua đó bình yên vô sự. Tuy nhiên, bọn họ bị bọn đột biến dồn đến chân tường ở khu vực Dry Station và được đội quân ở đó cứu, dù vậy Bourbon cũng chẳng lấy gì làm vui vẻ do từng có một món nợ với họ, và họ phải tẩu thoát khỏi đó gấp. Nhưng cuối cùng cả hai bị bắt lại bởi một bọn cướp cạn, Bourbon cũng bị sát hại, nhưng bù lại Artyom lại tiếp tục gặp một nhân vật khác tên là Khan.

Khan đã cho Artyom thấy được những yếu tố tâm linh vẫn còn đọng lại rất nhiều ở Metro, những linh hồn đã mất vẫn còn vương vấn. Đồng thời, xuyên suốt chặn đường đi Artyom luôn có những viễn tượng rất lạ liên quan đến bọn Dark One, thấy được cả cái chết của Hunter- một điều sẽ được giải thích rõ hơn ở Metro: Last Light. Khan rồi cũng sẽ chia tay Artyom để anh đến Polis một mình, nhưng Artyom một lần nữa gặp nguy hiểm khi bị bắt lại bởi đội quân Đỏ. Và Artyom cũng lại được giúp đỡ để thoát khỏi chỗ đó bằng cách trốn vào một chiếc xe vận chyển quân lính của quân Đỏ ra tiền tuyến đối đầu với quân Phát Xít. Chính những sự kiện như thế này mới cho thấy rằng nhân loại dẫu có đối đầu với bao nguy hiểm khác, con người vẫn chính là kẻ thù tồi tệ nhất của nhau, nhưng may thay vẫn còn những cá thể tốt bụng hiếm hoi còn tồn tại.

Trâu bò đánh nhau thì nguy cơ ruồi muỗi chết cũng cao, Artyom phải một mình chiến đấu và vượt qua cả hai phe để trốn thoát, và may mắn thay được giải nguy nhờ hai người lính Spartan là Ulman và Pavel. Nhờ thẻ tên của Hunter, Artyom được hai người đó hộ tống đến Polis ngay lập tức để báo cáo tình hình, nhưng Pavel cũng đã thiệt mạng để đưa Artyom đi. Artyom một lần nữa phải vượt qua những trạm bị chiếm giữ bởi bọn Phát Xít lẫn lũ quái vật trước khi cuối cùng cũng cùng Ulman đến được với Polis và gặp Miller.

Miller sau khi nghe tin tức do Artyom truyền đạt đã đem vấn đề về mối nguy Dark One lên với Hội đồng tối cao Polis và xin đem quân chi viện cho Exhibition lẫn tiêu diệt bọn Dark One, nhưng hội dồng đã từ chối và cho rằng chẳng có loài sinh vật nò có khả năng làm những việc siêu nhiên như tấn công trí não con người cả. Miller rất tức giận và tự mình chống lại lệnh. Miller gợi ý cho tất cả về một hầm vũ khí gọi là D6 có thể còn tác dụng phóng tên lửa và cho SPARTA nhiều hỏa lực hơn, nhưng họ cần bản đồ để biết đường đến đó, thế nên họ phải đến Thư viện lớn ở mặt đất để tìm tài liệu về D6. Nguy hiểm ở bề mặt thôi chưa đủ, nơi đây còn được canh gác bởi một sinh vật khét tiếng được gọi là Librarian cực thính nhạy và khỏe mạnh, nhưng nếu chỉ cần nhìn thẳng vào mắt nó và đi lùi là sẽ ổn, đừng quay lưng lại với nó, hay ít nhất là Miller đã dạy Artyom như thế. May mắn thay, tài liệu về D6 vẫn còn đó, và họ sẽ sử dụng vũ khí ở đó để triệt hạ Dark One. Thế nhưng, bằng một cách rất kỳ bí và có chút tâm linh, Khan đã gặp lại Artyom, biết ý định của anh và cảnh báo về việc Artyom rồi sẽ lựa chọn để làm. Hay nếu nói đơn giản hơn là: Dark One chưa chắc là những kẻ xấu như bọn họ đã nghĩ.

Sau khi các chiến binh SPARTA đến D6 và vượt qua hết toàn bộ lũ quái vật đột biến cũng như rất nhiều chiến binh đã hy sinh để giúp Artyom, họ tìm ra được trung tâm chỉ huy bệ phóng tên lửa và cuối cùng chỉ còn việc là dùng hệ thống laser định hướng tên lửa vào thẳng hang ổ của bọn Dark One. Artyom leo lên tháp truyền hình Ostankino và đặt hệ thống định vị, nhưng một viễn tượng khác lại xuất hiện như báo hiệu với Artyom về Dark One, nói đúng hơn là kết nối anh với chúng. Lúc này bạn sẽ có hai kết thúc, hoặc là Artyom sẽ hủy hệ thống tên lửa mà ngồi ngẫm lại rằng cái gì đã khiến con người trở nên cực đoan đến thế, cái gì cũng giết cũng phá… hoặc là kết thúc “chính thức” của game chính là Artyom đã thực hiện đúng lời Hunter đã dặn “Nếu nó nguy hiểm, hãy giết nó”, và dẫn tên lửa đến hang ổ Dark One… Nhưng đồng thời cũng phải thẩn thờ rằng mình đã làm cái gì vì những tiếng hét thầm kín của Dark One đã vương đến trí não Artyom. Liệu giết chóc đến mức diệt chủng thế này có phải là cách để cứu con người thật sự hay không?

Và Metro Last Light sẽ là cuộc hành trình của sự chuộc lỗi, không chỉ của Artyom mà còn là của cả nhân loại trong cái thời buổi mà quyền lực đã bắt đầu làm mờ đi những yếu tố sống còn của chính họ.

Một năm sau khi loài người cho rằng họ đã tiêu diệt được mối hiểm họa Dark One, Artyom giờ đây đã là một chiến binh SPARTA như ước mơ của mình. Câu chuyện bắt đầu khi Khan đã phát hiện ra rằng vẫn còn một cá thể Dark One sống sót, và Miller muốn tiến vào khu vực hang ổ cũ để truy tìm nó và tận diệt. Nhưng Khan đã một mực nài nỉ, ông không muốn giết chóc lại xảy ra, mà hãy tiếp cận để biết chúng muốn gì khi “đến đây”, thậm chí cho rằng Dark One (theo một cách tâm linh) sẽ là tương lai của loài người và ông khẩn cầu Artyom cũng hãy chọn cách hòa bình. Miller cũng rất bối rối dù muốn diệt Dark One hơn, ông ra lệnh cho Artyom và con gái mình Anna- một xạ thủ, đi đến đó và lựa chọn cách tiếp cận. Artyom và Anna đến nơi, tìm ra được cá thể Dark One đó, nhưng nó chỉ là một đứa trẻ đang sợ hãi mà thôi. Thế nhưng, cả Artyom và Dark One đã bị phục kích bởi bọn Phát Xít, và tất cả bị bắt giam.

Bọn Phát Xít và quân Đỏ càng lúc càng bành trướng thế lực và tầm ảnh hưởng của mình ra khắp các Metro, cuộc chiến diễn ra ở diện rộng hơn lúc nào hết. Artyom khi bị giam đã làm quen với một chiến sĩ Đỏ là Pavel, và Pavel luôn theo khẩu hiệu của truyện Ba Chàng Ngự Lâm “Một người vì mọi người” nên cũng cứu Artyom và cùng anh lén tẩu thoát khỏi căn cứ bọn Phát Xít. Thế nhưng khi cả hai thoát ra được và đến với căn cứ quân đỏ, thì Pavel đã phản bội và ra lệnh bắt Artyom, chỉ vì đơn giản rằng quân SPARTA không hề chung chí hướng với họ và vẫn luôn là một cái gai trong cả quân Đỏ lẫn Phát Xít. Trong lúc bị bắt giam và tẩu thoát qua các lỗ thông gió, Artyom đã vô tình nghe được kế hoạch kinh khủng của bọn quân Đỏ, đó là chiếm lấy hầm D6 để có đủ hỏa lực làm bá chủ cả “thế giới” metro. Chúng biết về D6, và cả số vũ khí sinh học The Virus là do trong nội bộ của SPARTA có nội gián, hắn tên là Lenitsky.

Khi Artyom trở về với đội SPARTA thì chính Lenitsky cũng là người đã dẫn quân Đỏ đến tấn công căn cứ của SPARTA và bắt cóc uy hiếp Anna. Artyom giải cứu được Anna và kể từ đó hai người thật sự đến với nhau. Tuy nhiên, việc Artyom và Anna yêu nhau lại gây ra cả một sự phản đối khá lớn vì nó quá bất ngờ và gấp rút, vì Anna thật sự xuất hiện trong game chỉ có vài phút đến lúc đấy, chẳng có một sự kết nối cảm xúc thật sự gì với Artyom cả. Nhưng ngẫm lại, cũng có thể hiểu rằng đây là một dạng tình cảm phát sinh bởi tình thế hiểm trở, lòng biết ơn và máu nóng của tuổi trẻ. Có thể hiểu việc dâng hiến cho nhau này là vì chính Anna lẫn Artyom đều trong tâm trạng “Ngày mai rồi cũng chẳng biết ra sao, thôi thì sống cho trọn vẹn như một con người được khi nào hay khi ấy”. Và về sau nó đã phát triển thành một mối quan hệ vô cùng “tuyệt vời” với rất nhiều cung bậc cảm xúc.

Artyom về sau còn được Khan giúp cho vào một khu vực bồn nước linh thiêng để giúp Artyom nhìn thẳng sâu vào những viễn tượng mà tìm đường để giải cứu Dark One, từ nay xin gọi nó là Little One. Ngay khi vừa gặp Little One, Artyom đã có thể nhớ lại hết tất cả về quá khứ của mình, điều mà anh đã muốn quên đi từ lâu. Artyom có khả năng nhìn thấy được những viễn tượng, nghe được những giọng nói kỳ lạ bên trong mình là do anh là con người được chọn để giúp cả nhân loại kết nối với các Dark One. Và, nói theo một nghĩa vui, Artyom thật sự được các Dark One “độ” để luôn luôn còn tồn tại giúp Dark One kết nối và giúp đỡ con người trong thời kỳ khó khăn. Artyom may mắn đến nỗi cả cộng đồng gamer gọi vui Artyom có số Chân Mệnh Thiên Tử.

Và Little One sau khi đã cho thấy và giải thích những điều đó đã buông ra những câu hỏi rất ngây ngô, rất trẻ con nhưng lại giáng một đòn chí mạng vào cả lịch sử văn minh nhân loại: Con người các anh tự giết cả chính giống loài của mình, theo một cách đôc ác, ngu ngốc và tàn nhẫn. Các anh xây các tòa nhà, kiến trúc cho cao như thế, rồi lại sống tận dưới kia, tại sao vậy? Chính con người tự hại con người, và rồi họ cho rằng cái gì cũng sẽ làm hại mình như cái cách họ đã làm vậy, mà rồi cuối cùng chỉ lo sợ một điều mình không hiểu, họ đã gây nên thêm tội lỗi, đã khiến cho một sinh vật vô tội giờ đây xem như chẳng còn người thân nào xung quanh.

Cả cuộc hành trình của Artyom từ trên cây cầu này trở đi chính là để chứng minh với Dark One rằng: không phải tất cả con người đều tồi tệ, vẫn còn đó những người tốt, chỉ ít ỏi thôi. Và chúng sẽ được quyết định trong chính hành động của Artyom do người chơi lựa chọn khi đối đầu với những… cố nhân như Lenitsky và Pavel… Dẫu cho bạn làm gì Little One vẫn sẽ rất cảm thông, vì Little One sẽ giúp Artyom đào sâu vào trong trí não của họ mà tìm hiểu lí do vì sao họ đã làm những điều tốt lẫn xấu của bản thân. Giết chóc để trả những mối thù hay diệt trừ hiểm họa ngấm ngầm, hay tha thứ mà vượt lên trên cảm xúc hỉ nộ ái ố thông thường, Little One đều có phản ứng với Artyom cả.

Artyom và Little One đến với Hansa-, với Little One cải trang thành một đứa trẻ trong mắt mọi người nhờ việc ngoại cảm. Khi ấy một “hội nghị đàm phán hòa bình” đang diễn ra, và Little One đã khiến cho mọi người thoát khỏi cái bẫy của bọn Đỏ bằng cách đào sâu vào tâm trí của Tướng Korbut và làm lộ toàn bộ âm mưu muốn xâm chiếm D6 của lão, với việc một đội quân đang lợi dụng việc “đàm phán” này tấn công vào D6. Ngay lập tức, Miller dẫn hết tất cả quân thiện chiến nhất của mình sống đúng với tên tuổi của cái tên SPARTA khi tạo thành một trận Thermopylae (Đọc là Thờ-ma-po-li) thời hiện đại khi cầm cự ngay trước cổng vào D6 ngăn chặn một chiếc tàu hỏa bọc thép và đoàn quân đông đảo của bọn Đỏ. Little One phát hiện ra, ở D6 vẫn còn đồng loại của mình ngủ đông nên đã đi đến đánh thức họ. Artyom và đội quân SPARTA đã chiến đấu cực kỳ anh dung nhưng cũng vẫn thất bại vì kẻ thù trang bị tốt và đông hơn rất nhiều. Trong giờ phút cuối, Miller bị mất cả chân và bảo Artyom hãy bấm nút tự hủy cả hầm D6 để nó không thuộc vào tay ai cả.

Từ đây sẽ có hai kết thúc: Hoặc Artyom sẽ hy sinh cùng với tất cả khi cho nổ D6 nếu như điểm đạo đức của bạn trong game thấp, và Anna sẽ sinh ra một đứa con để tưởng nhớ về Artyom và Little One cùng đồng loại sẽ rời đi trong những suy nghĩ không tốt về con người. Kết thúc tốt, cũng là chính thức của Metro Last Light chính là ngay lúc Artyom định tự hủy D6 thì Little One đã bảo họ không cần phải làm vậy, cái ác sẽ bị trừng trị và tất cả Dark One sẽ giúp bảo vệ D6 giết hết quân Đỏ. Little One rời đi cùng đồng loại của mình, cảm ơn Artyom đã dạy thêm cho mình hiểu về những mặt tốt của nhân loại, và tin rằng điều tốt đẹp của con người tuy ẩn sâu, ít ỏi nhưng vẫn còn đấy, là tia hy vọng hiếm hoi cho sự sinh tồn của loài người.

Và hy vọng đó được đền đáp ở Metro Exodus, mở ra cả một trang sử mới cho cả thế giới vào năm 2035. Vậy là hành trình của Artyom tạm kết thúc tại đây, tuy nhiên Mọt Game vẫn còn một video tiếp theo về chương cuối hành trình của anh chàng nhân vật chính của chúng ta.