Thế giới hậu tận thế trong cốt truyện Horizon Zero Dawn được xây dựng trên các tàn tích cũ của nhân loại, hầu hết bọn họ đều không biết gì về thảm họa của tổ tiên lúc trước. Hầu hết con người lúc này đều dừng lại ở mức độ văn minh bộ lạc, chỉ trừ người Carja là phát triển hơn một chút khi đã chuyển sang thời phong kiến có vua cha truyền con nối. Trong cốt truyện Horizon Zero Dawn thì thế giới có 6 chủng tộc chính, nhưng liên quan mật thiết tới game thì chỉ khoảng 4 là:
- Nora.- Carja và một nhánh nhỏ của nó là Shadow Carja.
- Oseram.
- Banuk.
Các chủng tộc này xây dựng nền văn minh của mình dựa rất nhiều vào những thứ thu được trên thế giới, do không có ghi chép gì về quá khứ nên bọn họ gọi những thứ mà mình tìm thấy là từ các Old Ones. Vài chủng tộc coi Old Ones giống như thần thánh, thí dụ như Carja xây dựng thủ đô của mình dựa trên các công trình cũ của Old Ones, một số khác như Nora thì lấy tín ngưỡng dựa trên nơi mình sinh ra – cơ sở ELEUTHIA-9, hoặc Oseram thì thích thu thập các linh kiện điện tử rơi vãi để chế tạo thành vũ khí. Nhìn chung bọn họ không biết gì về quá khứ cũng như đại dịch Faro từng xóa sổ loài người, chỉ có một số ít nhân vật như Aloy là khác biệt.
Nguồn gốc của con người thời kỳ hậu tận thế đến từ một cơ sở của hệ thống tái tạo thế giới, mọi thứ bắt đầu khi đại dịch Faro xảy ra, với một đàn Robot Chariot bị mất kiểm soát muốn hủy diệt mọi sinh vật sống trên Trái Đất. Một nhà khoa học có tên là Elisabet Sobeck lúc đó đã đề xuất một dự án có tên Zero Dawn, với mục đích tạo ra một trí thông minh nhân tạo có tên GAIA với 9 hệ thống con xoay quanh nó. Sau khi con người bị đàn Chariot hủy diệt, GAIA sẽ vô hiệu hóa lũ Robot này và tái tạo lại Trái Đất.
Một trong 9 hệ thống của GAIA trong cốt truyện Horizon Zero Dawn đảm nhiệm việc tạo ra thế hệ con người hậu tận thế là ELEUTHIA, nó là nơi tập trung tế bào gốc trong trạng thái được cấp đông, khi Trái Đất đã đủ điều kiện sống thì ELEUTHIA sẽ tạo ra những bào thai nhân tạo để sinh ra những con người trên nhiều cơ sở nằm rải rác khắp thế giới.
ELEUTHIA-9 là nơi đầu tiên bắt đầu quá trình phục hồi, mọi thứ diễn ra tốt đẹp cho tới khi lũ trẻ này bắt đầu lớn lên, lúc này vì một quá trình trục trặc xảy ra, vốn dĩ hệ thống đảm nhận nhiệm vụ truyền lại kiến thức cho thế hệ con người mới là APOLLO lại bị phá hủy. Điều này dẫn tới việc ELEUTHIA không đủ sức để hướng dẫn lũ trẻ, cuối cùng khi cơ sở ELEUTHIA-9 hết thức ăn dự trữ, nó đã thả toàn bộ số “con” của mình vào tự nhiên (lúc này hầu hết ở tuổi trưởng thành) rồi đóng cửa lại vĩnh viễn.
Lớp người đầu tiên của nhân loại hậu tận thế xuất hiện vào khoảng năm 2326, một số coi ELEUTHIA-9 như tín ngưỡng của mình, bọn họ lập một đền thờ xung quanh cổng vào cơ sở này và gọi nó là All Mother – tức Đức mẹ toàn năng. Những người này lập nên một bộ tộc mới tại vùng núi xung quanh lấy tên là Nora, họ sống theo kiểu bộ lạc nguyên thủy theo lối gần giống như mẫu hệ với các đại tư tế của đền thờ là những người lãnh đạo tốt cao, phía dưới họ là các trưởng làng, thợ săn và cư dân bình thường.
Văn hóa của Nora gắn liền với săn bắn và sinh tồn theo kiểu nguyên thủy, mỗi khi một đứa trẻ được sinh ra nó sẽ được đem tới cho các tư tế để làm lễ đặt tên, sau đó khi đủ 18 tuổi tất cả thanh niên sẽ phải tham gia lễ trưởng thành để chứng tỏ bản thân. Những ai vượt qua thử thách này được chính thức công nhận là một Nora Brave – các Brave là xương sống chính trong xã hội Nora, bọn họ đảm nhận nhiệm vụ đi săn tìm thức ăn, bảo vệ cư dân khỏi đám máy móc cũng như chống trả nếu có kẻ nào xâm phạm vùng đất thiêng nơi thờ All Mother. Trên hết Brave là danh hiệu đáng tự hào của bất kỳ người Nora nào, trong cốt truyện Horizon Zero Dawn thì nhân vật chính Aloy cũng có thể coi là một Nora Brave không chính thức.
Khi một người dân Nora phạm lỗi, các tư tế sẽ tiến hành xét xử và nếu lỗi lầm đó không thể tha thứ thì người đó sẽ bị đuổi khỏi bộ tộc. Những kẻ như vậy bị gọi là Outcast, những Outcast không được tiếp xúc với người trong bộ tộc, không được tham gia các lễ hội cũng như không được coi là một người dân Nora. Các đứa trẻ có bố mẹ là Outcast cũng mặc định trở thành một Outcast, nhưng nó vẫn có thể tham dự lễ trưởng thành và nếu thành công thì sẽ được gia nhập bộ lạc trở lại.
Chủng tộc lớn và hùng mạnh nhất trên Trái Đất hậu tận thế là Carja, ban đầu bọn họ cũng là những người có cùng nguồn gốc với tộc Nora, trong quá trình sinh sống thì một thành viên trong tộc tên là Araman đã tìm thấy một cuốn sách cổ được viết từ thời thế giới văn minh của các Old Ones. Bằng một cách nào đó mà Araman đã hiểu tương đối được những gì viết trong cuốn sách này, về phương thức sử dụng năng lượng mặt trời, anh ta sau đó đem những gì mình biết chia sẻ cho các thành viên khác trong tộc, với tín ngưỡng mới là thờ thần mặt trời.
Hầu hết các thành viên trong tộc không đồng tình với Araman, do đó anh ta đã bị trục xuất khỏi vùng đất của Nora cùng với những ai ủng hộ mình. Nhóm người này sau đó buộc lòng phải đi lưu vong sang hướng Tây, hành trình khắc nghiệt này đã khiến rất nhiều người chết trong đó có cả gia đình của Araman. Cho đến khi bọn họ tìm được một tòa tháp lớn là nơi từng được GAIA dựng lên trong lúc tái tạo lại thế giới, Araman cho đó là điềm báo mà thần mặt trời chỉ dẫn cho dân tộc mình nên đã quyết định chọn nơi này làm nơi sinh sống – từ đây chủng tộc Carja ra đời.
Những người Carja lấy ngọn tháp này làm tâm điểm, sau đó dựa vào những kiến trúc còn lại xung quanh để xây nên thủ đô của mình với tên gọi Meridian, họ thờ phụng thần mặt trời còn Araman trở thành vị vua đầu tiên của Carja trong cốt truyện Horizon Zero Dawn, lấy ngoại hiệu là Sun King. Do hiềm khích từ quá khứ nên quan hệ giữa người Carja và Nora không tốt lắm, các Sun King về sau gọi dân Nora là “đám mọi rợ từ phương Đông”.
Suốt 3 thế hệ tiếp theo, các Sun King phát triển Meridian thành một vùng rộng lớn, với các kiến trúc cùng công nghệ hiện đại hơn hẳn người Nora, họ gọi chúng là Sundom tức là nơi tâm điểm của thần Mặt trời chiếu rọi. Đến đời Sun King thứ 8 là Khuvadin thì ông ta có ý định muốn quay trở lại vùng đất của tộc Nora, với ý định đem văn minh tới cho “bọn mọi rợ từ phương Đông”, cuộc đàm phán này không thành công khi dân Nora chống cự một cách mãnh liệt. Cuối cùng Khuvadin điên tiết không muốn làm vụ khai hóa này nữa, ông ta ra lệnh xây dựng một pháo đài lớn ở biên giới, ngăn cách hai chủng tộc Carja và Nora.
Dân Carja bắt đầu khai phá đất đai và phát triển văn hóa chiếm hữu nô lệ ở đời Sun King thứ 12 là Hivas, ông ta tổ chức quân đội để tấn công, bắt giữ các chủng tộc nhỏ xung quanh mình về làm nô lệ hay hiến tế cho các nghi lễ của người Carja. Việc này tiếp tục ở đời Sun King thứ 13 – Jiran, nhưng vào lúc này sự kiện lớn trong cốt truyện Horizon Zero Dawn bắt đầu với việc đám máy móc vốn luôn rất hiền lành nay đột nhiên phát điên tấn công con người, cộng thêm sự xuất hiện của nhiều loại máy móc mới nguy hiểm hơn.
Vua Jiran cho rằng việc này là dấu hiện không hài lòng của thần Mặt trời, do đó ông ta đã đem nhiều vật hiến tế lên với hi vọng làm vị thần của mình nguôi giận. Tất nhiên là nó chẳng có hiệu quả gì, điều này khiến Jiran quyết định khởi động lại nghi lễ máu, ông ta cho quân đi bắt các người dân ở những bộ tộc khác và quẳng họ xuống đấu trường cho đám máy móc “ăn thịt” – trong lịch sử của game gọi đây là sự kiện Red Raids.
Sự tàn bạo này của Jiran không được lòng người dân, một trong số các con trai của ông ta là hoàng tử Avad đã bỏ đi khỏi thủ đô Meridian tới vùng lãnh địa trung lập, tại đây anh ta làm quen với người Oseram và được họ giúp quay trở lại Meridian, giết chết chính cha mình rồi lên làm Sung King thứ 14. Sau đó Avad tập hợp quân đội thống nhất tộc Carja, tuy vậy vẫn có một số người trung thành với vua Jiran bỏ đi và tự gọi mình là Shadow Carja – những người này tôn thờ nghi thức hiến tế cũ và coi Avad là kẻ không xứng đáng.
Avad sau đó chấm dứt Red Raids, hủy bỏ chế độ nô lệ và bắt đầu giao hảo với các chủng tộc khác, những người Oseram từng giúp đỡ anh ta lật đổ Jiran được tuyển vào đội cận vệ hoàng gia gọi là các Vanguard. Số Shadow Carja còn lại chuyển về thành phố Sunfall và tuyên bố chiến tranh với Avad với lý do vị vua này không chính danh, bọn họ chủ trương ủng hộ một người con khác của Jiran là Itamen lên làm vua.
Hai bên này sau đó bắt đầu một cuộc nội chiến của dân Carja, đến cuối cùng bọn họ đành chấp nhận tạm thời đình chiến vì vị vua mới Avad muốn xây dựng lại đất nước còn bên Shadow Carja cũng hết tài nguyên. Những người Shadow Carja đóng vai trò rất quan trọng trong cốt truyện Horizon Zero Dawn, một trong những nhân tố khiến cho Aloy phải vất vả giải quyết.
Chủng tộc tiếp theo là Oseram, đây là những người đầu tiên dám bước vào các công trình đổ nát của Old Ones để nghiên cứu và lấy những thứ còn sót lại. Dân tộc Oseram là các thợ thủ công, thợ rèn, chế tạo kim loại và nghiên cứu vũ khí đại tài, họ không tôn thờ thần thánh hay các tín ngưỡng như các chủng tộc khác, thay vào đó người Oseram tin rằng thế giới được tạo nên từ một cỗ máy khổng lồ và các Old Ones là người vận hành nó.
Oseram giữ mối quan hệ trung lập với hầu hết các chủng tộc trên thế giới, nhưng họ vẫn xem thường các bộ tộc “man rợ” như Nora và có hiềm khích với dân Carja vì sự kiện Red Raids. Sau khi Avad lên ngôi Sun King thứ 14, anh ta đã tìm cách móc nối quan hệ với dân Oseram khi trả tự do cho tất cả nô lệ từng bị bắt, cũng như cho phép các thợ thủ công Oseram tới thủ đô Meridian để nghiên cứu.
Người Oseram trong cốt truyện Horizon Zero Dawn theo chế độ tự do chính trị, cộng đồng của họ sống thành các thị trấn độc lập được kiểm soát bởi những gia đình lâu đời. Phụ nữ Oseram sau khi lập gia đình bị coi như tài sản của chồng, vì thế sau khi Avad mở cửa Meridian rất nhiều phụ nữ Oseram đã tới đó để tìm kiếm tự do. Một điều nữa là dân Oseram là chủng tộc duy nhất trên thế giới không vẽ mặt hay dùng các hình xăm với mục đích tôn giáo, họ không tin vào thần thánh hay tín ngưỡng dựa trên các vật thể siêu nhiên.
Tộc Banuk xuất hiện chủ yếu trong DLC The Frozen Wilds, bọn họ là một chủng tộc sống tách biệt trong những vùng băng tuyết nằm trên những dãy núi sâu ít người lui tới. Văn hóa của người Banuk gần giống như Nora, khi họ vẫn sống theo kiểu bộ lạc nguyên thủy với 2 người đứng đầu chính là tộc trưởng và Shaman. Tín ngưỡng của Banuk khá đặc biệt, họ thờ phụng một thứ gọi là “ánh sáng xanh” phát ra từ cơ thể đám máy móc, các Shaman tin rằng đây là dấu hiệu của thần linh.
Thường thì các thợ săn Banuk sau khi sau mỗi cuộc săn sẽ mang số máy móc thu được về cho Shaman làm phép, cũng như tỏ lòng biết ơn thần linh. Sau khi sự kiện Red Raids xảy ra và máy móc trở nên hung hăng hơn, dân Banuk nhất là đám thanh niên trẻ dần mất tin tưởng vào tín ngưỡng của họ. Tộc Banuk cũng là nạn nhân bị dân Carja bắt để hiến tế, do đó họ đã rút về núi tuyết và gần như cự tuyệt tiếp xúc với bên ngoài.
Người Banuk cũng có truyền thống gần giống như dân Nora, các thợ săn của họ gọi là Werak, mỗi bộ tộc Banuk như vậy là tập hợp của nhiều Werak đứng đầu bằng 1 Tộc trưởng và Shaman. Các Werak có thể thách thức Tộc trưởng để tự mình lên chức, Banuk cũng là dân tộc duy nhất cho phép người ngoài trải qua thử thách này để trở thành một lãnh đạo đứng đầu cộng đồng Banuk.
Ngoài 4 chủng tộc chính kể trên, thế giới trong cốt truyện Horizon Zero Dawn vẫn còn vài bộ lạc nhỏ khác sống lẻ tẻ, nhưng họ không có ảnh hưởng quá nhiều tới tiến trình game nên chúng ta cũng không cần quan tâm làm gì.