Chơi và làm game Việt (I)

Nhắc đến game, đa số chúng ta chỉ nghĩ đến các game thủ - người chơi game mà quên mất người làm game - những nhân tố quan trọng tạo ra và đem đến cho game thủ những loạt game đỉnh cao, kinh điển, làm thay đổi đời sống văn hóa và diện mạo của ngành công nghiệp tuy non trẻ nhưng cũng không kém phần mạnh mẽ: ngành công nghiệp game Việt Nam.

Thoáng qua diện mạo của thị trường game Việt Nam

Theo số liệu từ website thống kê uy tín NewZoo, thị trường game Việt được dự kiến sẽ đạt doanh thu 217 triệu USD trong năm 2015. Tăng hơn 31,7% so với năm 2014, đưa Việt Nam đứng thứ 35 trong thị trường game thế giới và thứ 5 trong khu vực Đông Nam Á.

Việt Nam hiện có 33,9 triệu game thủ, trong số đó có 13,8 triệu người chi tiền vào game, đạt tỷ lệ 41%. Số tiền bỏ ra để chơi game trung bình là 15,76 USD/năm, dưới mức trung bình trong khu vực (22,90 USD/năm). Tổng doanh thu tăng trưởng sẽ hướng tới năm 2018 với tốc độ CAGR (tốc độ tăng trưởng hàng năm kép) là + 28,1%.

Và những "nhân vật" tạo ra các sản phẩm game mang đến cho hơn 33 triệu game thủ Việt đa phần đều đến từ nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc và Hàn Quốc. Các nhà làm game nổi bật nhất của đất Việt chỉ đếm trên đầu ngón tay, điển hình như VNG (VinaGame), DivMob, SohaGame, colorbox, Emobi với sốlượng sản phẩm rất hạn chế. Game thuần Việt được biết đến nhiều nhất trong vài năm trở lại đây chắc chỉ là game 7554 của studio game Emobi (tái hiện trận đánh Điện Biên Phủ huyền thoại). Tuy nhiên, sau hơn 2 năm phát hành, 7554 chỉ phát hành được 5.000 bản và thu về 17 tỷ đồng, trong khi chi phí để sản xuất game này lên đến 1 triệu USD. Sự không thành công này đã tạo một tâm lý e dè cho các nhà sản xuất game còn lại trong nước.

Game thuần Việt nổi bật hiếm hoi 7554 đã không thành công như kỳ vọng.

Nhắc đến các công ty game lớn của Việt Nam, việc mua & phát hành game nước ngoài tại thị trường trong nước vẫn là một trong những nguồn sống chính của họ, như VTC, FPT hay VinaGame. Ngoài hiện tượng Flappy Bird của Nguyễn Hà Đông như một tia sáng lẻ loi, lóe sáng trên bầu trời game thế giới thì các công ty làm game Việt vẫn chưa tạo được một vị thế cần phải có trên thị trường game quê nhà.

Thị trường phát triển rộng lớn, cơ hội tràn trề, tại sao các nhà làm game Việt lại bỏ qua một cách đáng tiếc, để cho "ngoại bang" mặc sức xâm chiếm?

Câu trả lời là cũng như các ngành hot khác, ngành game non trẻ của Việt Nam cũng đang thiếu và yếu trầm trọng nguồn nhân lực. Để tạo ra được một sản phẩm game hoàn chỉnh, cần phải có một đội ngũ vừa đáp ứng tiêu chí về năng lực, vừa phải có đầy đủ trọn vẹn đam mê, quyết tâm theo đuổi đến cùng. Chưa có nhiều chương trình đào tạo đủ quy mô và uy tín để tạo ra nguồn nhân lực cho ngành game Việt. Những "chiến sĩ" trên mặt trận game Việt hiện nay chiến đấu bằng đam mê, kinh nghiệm và tự tìm tòi, học hỏi là chính. Có một số người xách balo lên và đi "tầm sư học đạo" ở nước ngoài, mong muốn mang về quê hương cuốn "bí kiếp làm game", nhưng đa số họ khi về nước lại bị "chiêu dụ" sang làm việc cho các công ty sản xuất game nước ngoài đang có studio tại Việt Nam với tương lai và lợi ích chắc chắn là cao gấp nhiều lần so với các công ty làm game bản địa.

Với nỗ lực phát triển ngành game Việt, cạnh tranh sòng phẳng với sự bành trướng của các dòng game ngoại, các công ty game từ nhỏ đến lớn của Việt Nam hiện nay đều chú trọng vào việc đào tạo, chiêu mộ nhân tài làm game. Mục đích hướng tới trong tương lai khi nguồn nhân lực đã tương đối đông đảo và mạnh mẽ, sẽ tự tin "chiến" với các công ty game nước ngoài, giành lại từng "tất đất" game trên chính quê hương của mình.

Ngành game Việt cần những ai?

Nếu thực sự đam mê game và mong muốn tham gia vào các quá trình để tạo ra một sản phẩm game hoàn chỉnh, bạn hãy thử "ngó" qua các điều kiện cần có để từ một người chơi game thành một người làm game.

Bước vào thế giới của dân làm game, trước tiên chúng ta phải là người mê game cuồng nhiệt, hiểu game sâu sắc và phải biết "luôn luôn lắng nghe, luôn luôn thấu hiểu". Ngoài những yếu tố căn bản trên, các kỹ năng còn lại tùy thuộc vào vị trí mà bạn chọn, có phù hợp với năng lực và đam mê của bạn hay không.

Một đội ngũ làm game, căn bản sẽ có những vị trí cốt lõi sau:

- Game Designer: thiết kế kịch bản, nhân vật, màn chơi, cách chơi, độ khó, cấu trúc game.

- Game Artist: tạo và chỉnh sửa hình ảnh cho game (nhân vật, item, maps,...).

- Game Developer: lập trình, chịu trách nhiệm chính để game hoạt động tốt trên mọi hệ máy và hệ điều hành.

- Game Tester: là người đầu tiên cũng như cuối cùng được chơi thử game với nhiệm vụ tìm kiếm và đảm bảo game không còn những lỗi theo quy định trước khi phát hành game chính thức ra thị trường.

- Game Producer: trực tiếp đứng mũi chịu sào cũng như kết nối tất cả các vị trí bên trên hoạt động trơn tru, hiệu quả như một team. Nhằm đem lại thành quả cuối cùng cao nhất có thể.

Một studio làm game.

Nếu hình dung game là một ngôi nhà, thì Game Designer như một kiến trúc sư, Game Artist như một thợ sơn/điêu khắc/mộc/nội thất, Game Developer như một thợ xây, Game Tester như một giám sát thi công và Game Producer là người cai quản tất cả, đảm bảo mọi thứ hoạt động đúng tiến độ, đúng yêu cầu trước khi bàn giao lại ngôi nhà đó cho chủ nhà sử dụng (người chơi game).

Để tham gia vào quá trình xây dựng ngôi nhà đó, tùy thuộc vào đam mê và năng lực phù hợp của mình, bạn sẽ thấy mình là một anh thợ xây, là một kiến trúc sư, là một anh thợ sơn,...hay đơn giản là một anh giám sát thi công.

Game Designer - Kiến trúc sư quyết định thành bại của một tựa game

Đầu tiên hãy nói về anh chàng kiến trúc sư của chúng ta: Game Designer.

Bạn có bao giờ tự hỏi ai là người quyết định bao nhiêu màn chơi bạn sẽ phải trải qua?Lớp nhân vật này sẽ sử dụng những loại vũ khí nào?Nhân vật sẽ có hình dáng như thế nào? Màn chơi này sẽ có bao nhiêu cột mốc (check-point) để người chơi có thể cảm thấy dễ chịu nhất v.v... Người quyết định cho tất cả những điều này chính là các Game Designer (GD).

Nghề GD vẫn còn khá hiếm yếu và thiếu tại Việt Nam.

Nghề GD tuy đã tồn tại rất lâu trên bản đồ ngành nghề game trên thế giới, nhưng tại Việt Nam, GD vẫn còn là một nghềtương đối mới mẻ và chưa được khai thác tiềm năng một cách triệt để. Đây cũng chính là vị trí yếu và thiếu nhất, là khao khát của hầu hết các công ty game Việt Nam.

Một Game Designer (GD) trước hết là một người chơi game có kinh nghiệm, biết nhìn nhận và nắm bắt được các yếu tố nổi bật, cần thiết, cốt lõi trong việc tạo ra một game phù hợp với thịtrường, với người chơi. Ngoài các yếu tố luôn được ghi trong yêu cầu tuyển dụng dành cho một GD như tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề, hiểu biết về đồ họa, công nghệ,...GD còn phải biết trình bày, diễn đạt những điều mình muốn làm sao cho mọi người đều hiểu và làm theo trọn vẹn ý mình muốn ban đầu thông qua game design document. Sẽthật tồi tệ nếu bạn muốn team làm hành động A để cho ra kết quả A+, nhưng do không biết cách diễn đạt với mọi người, cuối cùng, kết quả B,C, D nào đó là điều mà bạn và đội ngũ của mình nhận được.

Vai trò của một GD là tối quan trọng trong một dự án game. Dù là game tự sáng tạo ra (creative) hay làm lại trên nền tảng khác (porting), GD luôn là nhân vật chủ chốt, quyết định tuổi thọ của game trên thị trường. Một GD giỏi, là một người vừa phải có cái tôi (để tạo ra sự khác biệt, nổi bật), lại phải biết lắng nghe, dẹp bỏ cái tôi khi cần thiết (để thay đổi, phát triển và tồn tại lâu dài).

Epic Heroes War, một tựa game khá ổn của nhà làm game Việt.

Đội ngũ GD chất lượng là nền tảng cốt lõi, là vũ khí tối thượng khi ngành game Việt muốn bước ra biển game thế giới, chinh phục những mục tiêu, khát vọng lớn lao. Với số lượng game thủ đông đảo (trên 33 triệu người và sẽ còn tiếp tục phát triển hơn nữa), Việt Nam là một môi trường đầy tiềm năng để cho các siêu GD xuất hiện, tu luyện thành tài và cùng nhau đưa ngành game Việt xưng bá.

Kỳ sau: Game Artist - Những người làm đẹp cho game