Black Sheep: Im lặng trước tội ác, đúng hay sai?

Phụ Lục

• Câu chuyện bi kịch của cừu đen
• Lằn ranh giữa bắt nạt và bị bắt nạt

Câu chuyện bi kịch của cừu đen

Bi kịch trong Black Sheep bắt đầu từ 10 năm trước, tại một trường trung học cơ sở. Nữ sinh Lý Hoa vì bị bắt nạt nên đã tự chấm dứt cuộc đời ngay trong lớp học. Cô bé Chu Uyển lúc đó còn nhỏ vô tình nhìn thấy nên đã báo cảnh sát. Nhận được tin, cảnh sát Hạ Duyên Thanh lập tức đến nơi điều tra nhưng không thu được kết quả gì. Thì ra nhà trường đã nhanh hơn khi giấu thi thể của Lý Hoa vào căn hầm dưới canteen để che đậy vụ việc.

Bạn của Lý Hoa là Trình Nghiêu thấy vậy thì nói cái xác bị giấu dưới hầm cho Hạ Duyên Thanh biết, nhưng khi cả hai xuống hầm kiểm tra cũng không thấy cô gái đâu. Trong tâm trạng bị kích động, Trình Nghiêu vì muốn báo thù cho bạn đã cướp súng của cảnh sát tiễn kẻ bắt nạt về bên kia thế giới. Sau đó khi giằng co thì cậu học sinh cũng bị Hạ Duyên Thanh ngộ sát. Vì phát súng oan nghiệt đó mà Hạ Duyên Thanh bị đuổi việc, phải đưa con gái đến Quảng Châu sinh sống.

Tại đây con gái của Hạ Duyên Thanh là Hạ Mộng theo học tại một ngôi trường và kết bạn với Dương Tuyết. Chả hiểu kiểu gì mà Dương Tuyết cũng là một nạn nhân của bạo lực học đường. Đến một ngày không thể chịu được nữa, cô bé quyết định kết thúc mọi thứ bằng cách nhảy xuống từ sân thượng trường học. Vụ việc gây xôn xao và ảnh hưởng đến tâm lý của Hạ Mộng nặng nề. Để con gái quên đi chuyện đó, Hạ Duyên Thanh chuyển cô về ngôi trường từng xảy ra vụ án năm nào.

Tại đây Hạ Mộng nhanh chóng bị cô lập vì tính cách hướng nội nhưng may mắn có hai cậu bạn Lý Hướng Phàm và Trần Phi bên cạnh. Cứ ngỡ mọi thứ đã bình yên nhưng một hôm quỹ lớp bị mất trộm. Hạ Mộng bị đám bạn trong lớp nói là kẻ ăn cắp, thậm chí chúng còn dựng chuyện cô bé đang thiếu tiền bọn cho vay nặng lãi. Nhưng may nhờ có Lý Hướng Phàm làm rõ nghi vấn nên Hạ Mộng mới được minh oan.

Ở một diễn biến khác, cô bé Chu Uyển giờ đã lớn nhưng vẫn còn ám ảnh vì vụ án năm xưa. Vô tình lại học cùng lớp với Hạ Mộng nên lân la làm quen để tìm hiểu về vụ án. Tham gia vào nhóm còn có học sinh cá biệt Trình Hâm, em gái của Trình Nghiêu, người bị Hạ Duyên Thanh ngộ sát ngày đó. Hạ Mộng lại không biết Trình Hâm căm hận cả nhà trường lẫn Hạ Duyên Thanh vì che giấu vụ án Lý Hoa và bắn chết anh mình.

Trong quá trình tìm hiểu về vụ án của Lý Hoa, Hạ Mộng đề nghị khi nào thanh tra đến thị sát trường học thì cả hai viết thư nặc danh tố cáo vụ án nhưng bị Trình Hâm phản đối. Cô ta muốn sử dụng bạo lực để giải quyết vấn đề và Hạ Mộng không tán thành cách làm này. Cả hai sau đó rời đi mà không ngờ cuộc trò chuyện đã bị Chu Uyển lén đặt máy ghi âm lại. Lý Hướng Phàm vô tình biết được nên lén lấy cuộn băng với mục đích bảo vệ Hạ Mộng.

Chu Uyển phát hiện cuộn băng bị mất thì nói với lớp trưởng Đỗ Kha, cả hai nghi ngờ chính Hạ Mộng đã ăn cắp cuộn băng để báo cáo với trường, nhằm gây khó dễ cho Trình Hâm. Từ đây chúng ta biết được âm mưu của Trình Hâm là gây ra sự kiện gì đó khiến danh tiếng của trường học bị tổn hại nhằm báo thù cho anh trai nếu có cơ hội thì hãm hại luôn Hạ Mộng để trả thù Hạ Duyên Thanh. Đỗ Kha muốn giúp Trình Hâm nên nghĩ ra kế hoạch báo cáo chuyện Hạ Mộng và Trần Phi đang yêu đương cho nhà trường biết, dù Hạ Mộng và Trần Phi thật ra chẳng có ý gì với nhau cả.

Lý Hướng Phàm biết những việc đó nên gửi thư nặc danh kèm cuộn băng ghi âm cho cho nhà trường. Trong lần họp lớp tiếp theo, Đỗ Kha thông báo có người viết thư nặc danh tố cáo trong lớp có bạn đánh nhau và yêu sớm khiến mọi người nghi ngờ lẫn nhau. Sau vụ này nhà trường cũng siết chặt vấn đề kỷ luật của học sinh, điều này làm các các học sinh cá biệt vô cùng căm tức, đặc biệt là nhóm chị em của Trình Hâm. Nghĩ người nặc danh tố cáo là Hạ Mộng, Trình Hâm càng thấy khó chịu hơn.

Thế là cô ta nhờ lớp trưởng Đỗ Kha hẹn Hạ Mộng ra ngoài vào đêm tết nguyên đán để dạy cho con bé kia một bài học. Do Đỗ Kha không biết kẻ viết thư nặc danh báo cáo vụ đánh nhau là ai nên cũng quyết định đẩy Hạ Mộng ra cho Trình Hâm trút giận. Trước đó đám học sinh này còn điều tra và biết được lý do vì sao Hạ Mộng phải chuyển trường. Từ đó chúng phao tin đồn nhảm nói Hạ Mộng hại chết bạn thân ở trường cũ, khiến mọi người trong lớp xem cô bé là sát nhân.

Đang trong tâm trạng rối bời, Hạ Mộng không nghi ngờ gì mà nhận lời hẹn đến trường vào đêm đó để rồi nhận ra đám người Trình Hâm đang chờ sẵn. Cô bị đánh đập tàn nhẫn nhưng mọi người chỉ đứng nhìn mà không ai ra tay bảo vệ cô bé khỏi lũ bắt nạt. Sự uất ức dồn nén cuối cùng đã bùng phát, trong cơn tuyệt vọng Hạ Mộng quyết định gieo mình xuống từ trên sân thượng để chấm dứt chuỗi ngày đau khổ của mình.

Sau khi Hạ Mộng qua đời thì trời đổ mưa suốt nhiều ngày gây ra lũ lụt. Lý Hướng Phàm bị cái chết của cô bạn ám ảnh nên dốc hết sức điều tra kỹ hơn về vụ án của Lý Hoa năm xưa. Cuối cùng cậu nhận ra cả Lý Hoa lẫn Hạ Mộng đều bị đám học sinh cá biệt trong trường ép tới chết trong sự dửng dưng của những bạn học khác. Cảm thấy đám học sinh này và bản thân ngôi trường đã hết thuốc chữa, Lý Hướng Phàm khóa hết tất cả cửa thoát hiểm để toàn bộ học sinh lẫn giáo viên trong trường bị nước lũ nhấn chìm.

Ngay lúc đang hấp hối trong làn nước, Lý Hướng Phàm đột ngột bị đưa về quá khứ. Lần này cậu quyết định thành thật đứng ra nhận mình chính là kẻ viết lá thư tố cáo nặc danh, gánh chịu hết thảy sự khinh bỉ thay Hạ Mộng. Nhưng Hướng Phàm không ngờ Hạ Mộng cũng có khả năng giống mình. Cả hai lần lượt sử dụng năng lực khiến tạo ra một vòng lặp không hồi kết.

Cách duy nhất để phá vỡ vòng lặp là Lý Hướng Phàm phải ngăn không cho Hạ Mộng tự vẫn. Cả hai sau đó phải tìm ra đủ bằng chứng về vụ án của Lý Hoa đồng thời thuyết phục cả lớp ký tên đề nghị trường học điều tra lại để đưa vụ việc ra ánh sáng. Cuối cùng Hạ Mộng giải quyết êm xuôi mọi chuyện và gặp lại Lý Hướng Phàm trên sân thượng. Cả hai giờ đây coi như chưa quen biết do mốc thời gian Hạ Mộng quay về là trước khi cô kết bạn với Lý Hướng Phàm.

Lằn ranh giữa bắt nạt và bị bắt nạt

Đó là tóm tắt sơ lược về câu chuyện trong Black Sheep theo góc nhìn của tôi. Cá nhân tôi cảm thấy hơi thất vọng với bản hoàn thiện của Black Sheep. Nếu bắt buộc phải có sự so sánh thì Black Sheep giống như cháo hành cho tâm hồn vậy. Thoạt nghe rất hay, rất nhân văn nhưng để ý kỹ thì thấy nó quá rối rắm và có chút giáo điều sáo rỗng nếu xét theo góc nhìn ở thời đại mới. Đó cũng là lý do làm trò chơi phải nhận về rất nhiều ý kiến trái chiều dù sở hữu cốt truyện tương đối sâu sắc.

Không có gì phức tạp hay hack não, mọi người đều thấy rõ câu chuyện trong Black Sheep xoay quanh vấn đề vô cùng nhức nhối trong trường học là tệ nạn bắt nạt. Trong trò chơi, ta đã chứng kiến ba nạn nhân của vụ bắt nạt, lần lượt là Lý Hoa, Dương Tuyết và cuối cùng là Hạ Mộng. Dù hoàn cảnh khác nhau nhưng cả ba đều lựa chọn cách tự kết thúc cuộc đời để thoát khỏi vấn đề của mình. Có người sẽ nghĩ họ thật dại dột khi lựa chọn tiêu cực như vậy nhưng nghĩ kỹ ở đời có mấy ai tự nhiên muốn đi con đường đó hay không?

Nếu có một cơ hội, dù nhỏ nhoi thôi thì chắc mọi chuyện đã không tệ đến vậy. Hãy nhìn nhân vật chính Hạ Mộng, cô không thể cầu cứu hay chia sẻ cùng ai khi bị bắt nạt. Giáo viên không quan tâm chỉ lo lắng cho thành tích giảng dạy. Gia đình là chỗ dựa nhưng Hạ Duyên Thanh cuối cùng vẫn không thể hiểu con gái mình đang đối mặt với chuyện gì. Lý Hướng Phàm và Trần Phi cùng tuổi, có tiếng nói chung nhưng họ không thể mãi bên cạnh cô bé để bảo vệ. Cuối cùng việc bắt nạt khiến Hạ Mộng phải chọn con đường tự giải thoát cho chính mình.

Khi bàn về câu chuyện trong game, cộng đồng người hâm mộ trò chơi từng đề cập đến khái niệm sói, cừu trắng và cừu đen. Trong đó sói là kẻ bắt nạt, cừu trắng là những người bàng quan theo dõi còn cừu đen chính là vật tế của những trò bắt nạt chốn học đường. Trong trò chơi, ta dễ dàng nhận ra con sói đầu đàn không ai khác chính là lớp trưởng Đỗ Kha. Người đầu tiên bị nghi ngờ trong vụ mất trộm là nữ sinh Phùng Nhuận nhưng Đỗ Kha lại quyết định cấu kết với em gái của Phùng Nhuận là Phùng Thanh đẩy hết tội lên đầu Hạ Mộng.

Ngoài ra khi bị Trình Hâm đe dọa, Đỗ Kha đã hướng mũi dùi của cả lớp về phía Hạ Mộng, với mục đích đẩy Hạ Mộng ra làm con cừu thế mạng gánh chịu sự giận dữ của Trình Hâm. Vì lẽ gì mà học sinh gương mẫu trong mắt giáo viên như Đỗ Kha lại đưa ra những quyết định và hành vi bỉ ổi như vậy? Lý do có thể là bởi vì quyền lực, trong thí nghiệm nhà tù Stanford của tiến sĩ Philip G. Zimbardo, ta thấy khi quyền lực càng cao, con người càng có dấu hiệu hung hăng với nhau.

Nếu lớp học là một xã hội thu nhỏ, vậy lớp trưởng Đỗ Kha là người nắm quyền hành cao nhất. Điều đó làm Đỗ Kha cảm thấy bản thân ưu việt hơn người khác, đương nhiên cô ta sẽ không vừa mắt một học sinh mới chuyển đến lại còn lầm lì ít nói như Hạ Mộng. Nếu sói Đỗ Kha chắc chắn là kẻ có tội thì đám cừu trắng, những người bàng quan đứng nhìn hay thậm chí là hùa theo Đỗ Kha thì sao? Thực tế trong đám bạn học, có những người không thật sự ghét Hạ Mộng như Phùng Nhuận chẳng hạn.

Phùng Nhuận trong trò chơi được xây dựng là một cô bé nhút nhát không có chính kiến, rất may em của cô là học sinh cá biệt kiêm dân anh chị nên trong trường nên không ai dám đụng đến Phùng Nhuận. Trong vụ mất trộm tiền quỹ, dù không ghét Hạ Mộng nhưng Phùng Nhuận biết nếu không đổ tội cho Hạ Mộng thì cô sẽ trở thành đối tượng bị nghi ngờ. Ai chết cũng được miễn mình còn sống, Phùng Nhuận lựa chọn sẽ đứng về phía “con sói” Đỗ Kha để giữ an toàn cho bản thân.

Thậm chí trong phân đoạn Hạ Mộng bị bắt nạt vào đêm nguyên đán, ta có thể thấy Phùng Nhuận đã bị ép phải bắt nạt Hạ Mộng, nếu không làm thì kẻ xui xẻo tiếp theo sẽ là cô. Không chỉ Phùng Nhuận mà đến cả người đứng về phía Hạ Mộng như Lý Hướng Phàm cũng không tránh khỏi liên đới. Ta biết lý do dẫn đến sự kiện bắt nạt đêm nguyên đán là do có người nặc danh tố cáo với giáo viên. Lý Hướng Phàm chính là kẻ đó, thậm chí đây không phải lần đầu cậu ta làm tình báo cho giáo viên, nhưng Lý Hướng Phàm không thừa nhận thế nên mọi người mặc định Hạ Mộng chính là kẻ đi mách lẻo.

Rõ ràng một đứa bị cả lớp không ưa hoặc không quan tâm thì đổ thừa cho nó một tội trạng gì đấy rất dễ đúng không? Nhưng Lý Hướng Phàm âm thầm tố cáo vì muốn Hạ Mộng tránh rắc rối, nhưng khi cô ấy thật sự gặp rắc rối thì hắn lại im lặng. Đó là thể loại bạn gì vậy hay là hắn chỉ muốn thỏa mãn cái suy nghĩ chủ quan mình là người tốt nhưng nếu việc tốt đó khiến bản thân gặp rắc rối thì quên đi vậy. Người tốt kiểu đó thì xin thôi dùm đi vì nó còn khiến người ta chán ghét hơn kẻ xấu nhiều lắm.

Đáng mừng là sau đó Lý Hướng Phàm đã quyết định làm lại từ đầu khi được trao cơ hội. Cậu dám đứng ra nhận trách nhiệm thậm chí thế chỗ bạn mình trong lúc ngặt nghèo. Tôi đánh giá cao điều đó vì đổi lại nếu là bạn, bạn có dám đứng ra nhận trách nhiệm không khi biết trước sẽ phải chịu đựng chuyện gì? Đáng tiếc ngoài đời thật làm gì có nhiều cơ hội để sửa sai nên ta chỉ còn cách gặm nhấm sự hối hận muộn màng suốt nhiều năm sau đó.

Trở lại với sói, cừu trắng và cừu đen thì trong chốn học đường, chúng ta đa phần sẽ là những con cừu trắng. Chúng ta không thích bắt nạt ai nhưng cũng không muốn bị ai bắt nạt, chúng ta có tâm lý thôi thì việc gì cũng được miễn đừng để bản thân dính vào rắc rối. Trong vòng xoáy quan hệ này, cừu đen là kẻ yếu nhất, còn sói là kẻ mạnh nhất. Khi con cừu đen biến mất, bọn sói sẽ bắt đầu tìm mục tiêu mới giữa đám cừu trắng. Để tự bảo vệ bản thân cùng tâm lý sợ bị dính vào rắc rối chúng ta sẽ tự bảo vệ mình bằng cách tự biến mình thành sói hoặc hùa theo đám sói với tâm lý may mắn chắc nó sẽ chừa mình ra.

Cứ thế việc bắt nạt sẽ thành một vòng lặp vô hạn tuần hoàn không hồi kết. Chỉ khi những con cừu đen tự mình đứng lên chống lại thì mới có cơ hội phá vỡ vòng lặp đó. Nhưng cũng giống như trò chơi, dù Lý Hướng Phàm và Hạ Mộng có chống trả thì chờ đợi họ cũng chỉ là hố đen tuyệt vọng. Chỉ đến khi Hạ Mộng xoay ngược thời gian quay về thời điểm mình chưa phải là cừu đen, thì mọi chuyện mới thật sự được giải quyết.

Nhiều người thấy khó chịu với cái kết như vậy vì nhà sản xuất dường như đang cố tẩy trắng cho những kẻ bắt nạt. Từ đầu đến cuối, đám học sinh hư hỏng này vẫn đang một mực bắt nạt Hạ Mộng hết sức dã man. Vậy mà chỉ cần quay ngược thời gian, những kẻ bắt nạt đó lại trở thành con người thánh thiện không phải chịu bất kỳ sự trừng phạt nào. Ngược lại còn trở thành anh hùng khi giúp đỡ Hạ Mộng tìm lại công lý cho vụ án bắt nạt năm xưa. Nó thật sự rất, rất khó chấp nhận. Xin lỗi mà có tác dụng thì cảnh sát để làm gì?

Cá nhân tôi, rõ ràng không giấu diếm, méo thích cái kết do nhà sản xuất đưa ra. Bạn nói tôi khắc nghiệt, thiếu vị bao dung hay ăn mặn thù dai gì cũng được. Nhưng tôi thấy Black Sheep đã đưa ra một kết thúc quá mơ hồ cho số phận của mọi nhân vật, cả chính diện lẫn phản diện. Tôi đoán NSX không dám chứ không phải không làm được một cái kết rõ ràng. Cứ nhìn ngoài đời thật mà xem, rất ít trường hợp đứng lên phản kháng mà ngăn chặn được việc bắt nạt. Cao tay lắm chỉ làm đám sói đổi đối tượng bắt nạt mà thôi.

Câu chuyện tưởng chừng kết thúc tốt đẹp trong Black Sheep, thật ra lại phản ánh thực tế phũ phàng của xã hội về những vấn nạn chốn học đường. Thế giới mà Black Sheep xây dựng cũng khá cực đoan khi lớp học toàn các thành phần xấu chăm chỉ bao che tội lỗi cho nhau và canh me gài hàng người lương thiện. Thầy cô không đóng bất cứ vai trò tích cực nào như hướng dẫn học sinh thế nào là đúng, thế nào là sai. Họ chỉ khiến đám học sinh thấy rõ một con người không tốt thì dù có khoác cái áo đạo mạo cách mấy vẫn là kẻ bất lương.

Ở cấp cao hơn, khi những giáo viên biến chất tụ hợp thành ban giám hiệu nhà trường thì cái xấu lại càng có dịp bành trướng mạnh mẽ. Sự kiện nhà trường còn bao che cho vụ bắt nạt dẫn đến chết người, thậm chí còn cố gắng đánh lừa cơ quan chức năng tuy có hơi phóng đại nhưng ai dám đảm bảo nó chưa từng xảy ra ngoài đời thật. Thế giới này quá rộng lớn và loại người nào cũng có, bạn dám cam đoan mình có thể thấy hết và biết hết mọi chuyện không?

Tôi là người đọc kịch bản này, và từng câu từng chữ của con bé viết ra khiến tôi cảm thấy bản thân như đang trải qua những đau đớn mà nó từng phải chịu. Nó nói rằng bản thân không có nhiều ký ức vui vẻ những ngày còn đi học, nên khi viết kịch bản cho Black Sheep cảm thấy mệt mỏi kinh khủng. Những thứ được miêu tả trong game rất thật, nhưng làm sao thật bằng cánh cửa nhà vệ sinh khóa kín, bàn tay kẻ nào đó đẩy mạnh khiến chân nó đau đớn vì trật khớp. Rồi còn nữa những mảnh giấy vụn cháy nham nhở sót lại trong ngăn bàn hay chiếc cặp ướt sũng vì thứ nước bẩn thỉu múc vội đâu đó.

Game có thể thật nhưng cuối cùng đời vẫn thật nhất, con bé chẳng thể làm gì vì những kẻ bắt nạt nó là học trò cưng của giáo viên, còn sự phản kháng chỉ là tờ giấy kiểm điểm vì sử dụng ngôn từ thô lỗ với “bạn học”. Nó đã cay đắng thốt lên ba từ thật tuyệt vời khi nói về cái bản kiểm điểm đầu tiên cũng là duy nhất trong cuộc đời học sinh của nó. Hy vọng các bạn không quá phiền khi tôi đột ngột thay đổi góc nhìn của kịch bản nhưng tôi cảm thấy góc nhìn thứ nhất trong hoàn cảnh của con bé thật nặng nề và đáng thương làm sao.

Còn bạn, những người đang xem video này, bạn sẽ hành động thế nào nếu bản thân trở thành nhân vật chính bất đắc dĩ của Black Sheep? Bạn sẽ là cừu đen, cừu trắng hay là sói? Phản kháng, thờ ơ hay tự biến thành kẻ mà mình từng căm ghét? Hãy để lại bình luận bên dưới cho tôi biết với nhé. Xin lỗi vì video hôm nay có lẽ hơi trầm cảm, nhưng hy vọng mọi thứ tốt đẹp hơn sẽ đến trong năm 2023. Tôi là Mọt Game, xin chào và hẹn gặp lại mọi người trong những video sau nhé, tạm biệt.

Theo dõi Mọt Game để không bỏ lỡ những bài viết hay về game nhé